Biuletyn IPN (62-63) 3-4 2006, 24.Biuletyn IPN

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Spod
czerwonej
gwiazdy
ISSN 1641- 9561
9 771641 956001
numer indeksu 374431
nakład 3500 egz.
cena 7,50 zł
(w tym 0% VAT)
cena 7,50 zł
(w tym 0% VAT)
NR 3–4 (62–63)
marzec–kwiecień
2006
numer indeksu 374431
nakład 3500 egz.
ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE
BIAŁYSTOK
ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok
tel. (0-85) 664 57 03
GDYNIA
ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia
tel. (0-58) 660 67 00
fax (0-58) 660 67 01
KATOWICE
ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice
tel. (0-32) 609 98 40
KRAKÓW
ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków
tel. (0-12) 421 11 00
LUBLIN
ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin
tel. (0-81) 534 59 11
ŁÓDŹ
ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź
tel. (0-42) 616 27 45
POZNAŃ
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
tel. (0-61) 835 69 00
RZESZÓW
ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów
tel. (0-17) 860 60 18
SZCZECIN
ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin
tel. (0-91) 484 98 00
WARSZAWA
pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa
tel. (0-22) 530 86 25
WROCŁAW
ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław
tel. (0-71) 326 76 00
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN
Zespół redakcyjny: Władysław Bułhak (redaktor naczelny),
Janusz Kotański, Krzysztof Madej, Bartłomiej Noszczak,
Barbara Polak, Jan M. Ruman, Jan Żaryn
Projekt graficzny: Krzysztof Findziński
Redakcja techniczna: Andrzej Broniak
Skład i łamanie: Wojciech Czaplicki
Korekta: Anna Kaniewska
Adres: ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa
Tel. (0-22) 581 89 24, fax (0-22) 581 89 26
e-mail: Barbara.Polak@ipn.gov.pl
http://www.ipn.gov.pl
Druk: Instytut Technologii Eksploatacji
ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom
BIULETYN
NR 3–4 (62–63)
MARZEC–KWIECIEŃ
2006
SPIS TREŚCI
ROZMOWY BIULETYNU
Spod czerwonej gwiazdy. O podziemiu komunistycznym
– z Piotrem Gontarczykiem, Mariuszem Krzysztofińskim
– z Piotrem Gontarczykiem, Mariuszem Krzysztofińskim
i Januszem Marszalcem rozmawia Barbara Polak
i Januszem Marszalcem rozmawia Barbara Polak .................................... 4
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Janusz Marszalec –
Janusz Marszalec – Zdobycie Archiwum Delegatury Rządu
przez AL i gestapo ........................................................................... 27
Sławomir Cenckiewicz –
Sławomir Cenckiewicz – Polscy agenci Moskwy w USA ....................... 36
Mariusz Krzysztofiński –
Mariusz Krzysztofiński – Dziś a nie jutro trzeba atakować wroga.
„Szlak bojowy” grupy GL „Iskra” na Rzeszowszczyźnie ....... 59
Tomasz Toborek –
Tomasz Toborek – Ubek w obozie „reakcji” ....................................... 68
Piotr Łapiński
– Czasami człowiek się zapomni. Z legend
utrwalaczy władzy ............................................................................ 71
Tomasz Chinciński
–
Tomasz Chinciński –
– „Noteć” przeciw rolniczej „Solidarności” ...... 75
DOKUMENTY
Tomasz Łabuszewski, Kazimierz Krajewski
– Rzecz o dowolności
dowodów zbrodni ............................................................................. 95
Sławomir Cenckiewicz, Piotr Gontarczyk –
–
Sławomir Cenckiewicz, Piotr Gontarczyk – Na granicy zdrady.
Stanisława Mackiewicza powroty do Polski ............................ 103
DEBATA
Pamiętać czy wybaczać? ...................................................................... 119
POLEMIKI
Białostockie – między różnymi sposobami
widzenia historii cd. ....................................................................... 143
RECENZJE
Kod Władysława ................................................................................... 148
Ilustracja na okładce: Zenon Januszewski, „PPR”, plakat 1962 r.
1
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
■
– z Piotrem Gontarczykiem, Mariuszem Krzysztofińskim
i Januszem Marszalcem rozmawia Barbara Polak
■
Janusz Marszalec –
Sławomir Cenckiewicz –
Mariusz Krzysztofiński –
Tomasz Toborek –
Piotr Łapiński
Piotr Łapiński –
Tomasz Chinciński
–
–
■
Tomasz Łabuszewski, Kazimierz Krajewski
Tomasz Łabuszewski, Kazimierz Krajewski –
Sławomir Cenckiewicz, Piotr Gontarczyk –
■
■
■
Luty 2006
1 lutego
„Miejsca represji i kaźni na terenie Dolnego Śląska i Opolszczyzny w latach 1939–1956” –
wernisaż wystawy, przygotowanej przez wrocławskie OBEP IPN, w Ośrodku Kultury „Wzgórze
Zamkowe” w Lubinie.
2 lutego
„Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1956” – otwarcie wystawy w Dolnym Pałacu Sztuki
w Krakowie. Wystawa będąca oskarżeniem totalitarnego systemu sowieckiego została zorgani-
zowana przez Związek Młodocianych Więźniów Politycznych „Jaworzniacy”, Związek Więźniów
Politycznych Skazanych na Karę Śmierci, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie oraz
Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie.
3 lutego
„Zdrada: pamiętać czy wybaczać. »Ketman« i »Monika« – żywoty równoległe” – dyskusja
z udziałem Ewy Zając i Henryka Głębockiego, autorów publikacji o »Ketmanie« i »Monice«, oraz
prezesa IPN dr hab. Janusza Kurtyki, prof. Ryszarda Terleckiego i prof. Jerzego Eislera. Dyskusja
została zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej i Stowarzyszenie Wolnego Słowa w Domu
Literatury w Warszawie. Zapis debaty publikujemy w niniejszym numerze.
7 lutego
„Na nieludzkiej ziemi” – spotkanie z cyklu „Świadkowie historii”
– spotkanie z cyklu „Świadkowie historii” w białostockim Oddziale IPN.
9 lutego
Archiwalne roczniki pism „Jedność”, „Kwadrat”, „Tygodnik Solidarność”, „Niezależność”
zostały przekazane przez NSZZ „Solidarność” Pomorze Zachodnie do zbiorów Oddziału IPN
w Szczecinie. Wraz z czasopismami przekazano maszynę powielającą, na której drukowano
pierwsze numery „Jedności” oraz licznych periodyków – tzw. bibuły. Do zbiorów IPN trafiły także
pojedyncze egzemplarze „Wiadomości Szczecińskich”, „Ładu”, „Tygodnika Powszechnego”, „Po-
lityki”, „Trybuny Ludu” oraz „Odrodzenia”.
– „Na nieludzkiej ziemi” – spotkanie z cyklu „Historia w słowie i piosence”
„Na nieludzkiej ziemi” – spotkanie z cyklu „Historia w słowie i piosence” w sali wystawienni-
czej im. gen. A. E. Fieldorfa „Nila” w Gdańsku.
10 lutego
„Sowieckie piekło 1939-1956” – otwarcie wystawy (przygotowanej przez poznański Oddział
IPN) w Ośrodku Kultury w Drawnie.
11 lutego
„Arcybiskup Romuald Jałbrzykowski metropolita wileński (1876-1955)” – otwarcie wystawy
(przygotowanej przez białostocki Oddział IPN) w Zespole Szkół w Kołakach Kościelnych, który
tego dnia otrzymał imię Arcybiskupa.
Umowę o współpracy z Urzędem Miasta i Starostwem Powiatowym w Augustowie podpisał
białostocki Oddział IPN.
16–19 lutego – Obchody XXV rocznicy strajków studenckich i otwarcie wystawy „Studenci Łodzi ‘81”,
– Umowę o współpracy z Urzędem Miasta i Starostwem Powiatowym w Augustowie
Obchody XXV rocznicy strajków studenckich i otwarcie wystawy „Studenci Łodzi ‘81”, przy-
gotowanej przez łódzki OBEP IPN, w Pasażu Schillera w Łodzi.
17 lutego
Zajęcia warsztatowo-edukacyjne dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w Muzeum Mie-
dzi w Legnicy na terenie eksponowanej w tym miejscu wystawy „Zgasło słoneczko ludzkości.
Reakcje społeczeństwa polskiego na śmierć Stalina”, przygotowanej przez Oddziałowe Biuro
Edukacji Publicznej we Wrocławiu.
– „Strajki ustrzycko-rzeszowskie grudzień 1980 – luty 1981”
„Strajki ustrzycko-rzeszowskie grudzień 1980 – luty 1981” – konferencja naukowa i wystawa
w Sali Kameralnej Filharmonii Rzeszowskiej. Wystawa i konferencja zostały przygotowane przez
OBEP IPN w Rzeszowie przy współpracy Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność”.
21 lutego
„Tarcza i miecz władzy ludowej. SB na Rzeszowszczyźnie w latach 1957–1989” – otwarcie
wystawy, przygotowanej przez rzeszowski Oddział IPN, w Domu Kultury w Jaśle.
22 lutego
„Sprawiedliwi wśród Narodów Świata” – otwarcie wystawy, przedstawiającej pomoc udzie-
laną przez Polaków żydowskim mieszkańcom Rzeszowszczyzny w latach 1939–1945, w Muzeum
Regionalnym Dębicy. Ekspozycję przygotował Oddział IPN w Rzeszowie.
– „Nieznani bohaterowie akcji „N”. Działalność propagandowa Okręgu Łódź ZWZ-AK”
„Nieznani bohaterowie akcji „N”. Działalność propagandowa Okręgu Łódź ZWZ-AK” to
temat spotkania Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Łodzi.
27–28 lutego – „Śladami zbrodni komunistycznych”
„Nieznani bohaterowie akcji „N”. Działalność propagandowa Okręgu Łódź ZWZ-AK”
„Śladami zbrodni komunistycznych” – wędrówka Historycznego Klubu Turystycznego zorgani-
zowana przez OBEP IPN w Gdańsku.
OŚWIADCZENIE PREZESA IPN
W ostatnich dniach, w środkach masowego przekazu, pojawiły się nazwiska osób oskarżanych
o współpracę z komunistycznymi służbami specjalnymi.
o współpracę z komunistycznymi służbami specjalnymi.
Osoby, które uzyskały wgląd w dokumenty IPN jako pokrzywdzeni lub też do celów naukowych
Osoby, które uzyskały wgląd w dokumenty IPN jako pokrzywdzeni lub też do celów naukowych
i publicystycznych, mogą posługiwać się tymi dokumentami w zgodzie z prawem i swoim sumie-
i publicystycznych, mogą posługiwać się tymi dokumentami w zgodzie z prawem i swoim sumie-
niem. Dlatego też ich działania nie powinny być określane – jak czyni to część mediów, dezinfor-
niem. Dlatego też ich działania nie powinny być określane – jak czyni to część mediów, dezinfor-
mując opinię publiczną – wspólnym mianem „dzikiej lustracji”. Równocześnie za szkodliwe dla idei
mując opinię publiczną – wspólnym mianem „dzikiej lustracji”. Równocześnie za szkodliwe dla idei
2
„Miejsca represji i kaźni na terenie Dolnego Śląska i Opolszczyzny w latach 1939–1956” –
– „Miejsca represji i kaźni na terenie Dolnego Śląska i Opolszczyzny w latach 1939–1956” –
„Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1956” –
– „Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1956” –
„Zdrada: pamiętać czy wybaczać. »Ketman« i »Monika« – żywoty równoległe”
– „Zdrada: pamiętać czy wybaczać. »Ketman« i »Monika« – żywoty równoległe”
„Na nieludzkiej ziemi”
– „Na nieludzkiej ziemi”
– spotkanie z cyklu „Świadkowie historii”
– Archiwalne roczniki pism „Jedność”, „Kwadrat”, „Tygodnik Solidarność”, „Niezależność”
Archiwalne roczniki pism „Jedność”, „Kwadrat”, „Tygodnik Solidarność”, „Niezależność”
„Na nieludzkiej ziemi” – spotkanie z cyklu „Historia w słowie i piosence”
„Sowieckie piekło 1939-1956”
– „Sowieckie piekło 1939-1956”
„Arcybiskup Romuald Jałbrzykowski metropolita wileński (1876-1955)”
– „Arcybiskup Romuald Jałbrzykowski metropolita wileński (1876-1955)”
16 lutego
Umowę o współpracy z Urzędem Miasta i Starostwem Powiatowym w Augustowie
Obchody XXV rocznicy strajków studenckich i otwarcie wystawy „Studenci Łodzi ‘81”,
– Zajęcia warsztatowo-edukacyjne dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych
Zajęcia warsztatowo-edukacyjne dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych
„Strajki ustrzycko-rzeszowskie grudzień 1980 – luty 1981”
„Tarcza i miecz władzy ludowej. SB na Rzeszowszczyźnie w latach 1957–1989”
– „Tarcza i miecz władzy ludowej. SB na Rzeszowszczyźnie w latach 1957–1989”
– „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”
„Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”
„Śladami zbrodni komunistycznych”
W ostatnich dniach, w środkach masowego przekazu, pojawiły się nazwiska osób oskarżanych
o współpracę z komunistycznymi służbami specjalnymi.
Osoby, które uzyskały wgląd w dokumenty IPN jako pokrzywdzeni lub też do celów naukowych
Osoby, które uzyskały wgląd w dokumenty IPN jako pokrzywdzeni lub też do celów naukowych
i publicystycznych, mogą posługiwać się tymi dokumentami w zgodzie z prawem i swoim sumie-
niem. Dlatego też ich działania nie powinny być określane – jak czyni to część mediów, dezinfor-
jawności życia publicznego uznać należy publikacje, w których wymieniane są – w kontekście współ-
pracy z UB lub SB - nazwiska różnych osób, bez podawania źródła tych informacji oraz jakichkol-
pracy z UB lub SB - nazwiska różnych osób, bez podawania źródła tych informacji oraz jakichkol-
wiek szczegółów ich działalności. Dlatego apeluję do mediów o precyzyjne i jasne podawanie
wiek szczegółów ich działalności. Dlatego apeluję do mediów o precyzyjne i jasne podawanie
źródeł publikowanych informacji. Apeluję też do osób pokrzywdzonych znających już personalia
źródeł publikowanych informacji. Apeluję też do osób pokrzywdzonych znających już personalia
prześladujących ich funkcjonariuszy i agentów aby decydując się na ich ujawnienie podawali także
prześladujących ich funkcjonariuszy i agentów aby decydując się na ich ujawnienie podawali także
swoje personalia kierując się zasadą pełnej jawności. Jest to ważne dla uwiarygodnienia lub
swoje personalia kierując się zasadą pełnej jawności. Jest to ważne dla uwiarygodnienia lub
weryfikacji informacji podawanych przez media niekiedy w tonie sensacyjnym.
weryfikacji informacji podawanych przez media niekiedy w tonie sensacyjnym.
Proces otwierania archiwów IPN jest i będzie kontynuowany. W obecnym stanie prawnym dobrą
Proces otwierania archiwów IPN jest i będzie kontynuowany. W obecnym stanie prawnym dobrą
metodą rozwiązywania problemów, wynikających z faktu tajnej współpracy niektórych osób z orga-
metodą rozwiązywania problemów, wynikających z faktu tajnej współpracy niektórych osób z orga-
nami bezpieczeństwa PRL, wydaje się powoływanie przez poszczególne środowiska i grupy zawo-
nami bezpieczeństwa PRL, wydaje się powoływanie przez poszczególne środowiska i grupy zawo-
dowe komisji społecznych. Ich zadaniem byłoby konfrontowanie wiedzy wynikającej z dokumen-
dowe komisji społecznych. Ich zadaniem byłoby konfrontowanie wiedzy wynikającej z dokumen-
tów, z relacjami i deklaracjami uczestników wydarzeń.
tów, z relacjami i deklaracjami uczestników wydarzeń.
Instytut Pamięci Narodowej będzie wspierał tego rodzaju przedsięwzięcia, jeśli będą one miały
Instytut Pamięci Narodowej będzie wspierał tego rodzaju przedsięwzięcia, jeśli będą one miały
charakter projektów badawczych lub będą inicjatywami osób niegdyś prześladowanych.
charakter projektów badawczych lub będą inicjatywami osób niegdyś prześladowanych.
Prezes IPN dr hab. Janusz Kurtyka, 24.02.06
Informacja o zmianach na stanowiskach kierowniczych IPN
Z dniem 1 lutego 2006 roku zastępcą dyrektora Biura Edukacji Publicznej IPN został dr Łukasz
Kamiński dotychczasowy kierownik Referatu Badań Naukowych i Zbiorów Bibliotecznych w Oddziale IPN
we Wrocławiu. Zastąpił on na tym stanowisku dr. Władysława Bułhaka, który objął funkcję naczelnika
Wydziału Badań Naukowych, Dokumentacji i Zbiorów Bibliotecznych BEP IPN.
Prezes IPN powołał 1 lutego na stanowisko swego doradcy dr hab. Antoniego Dudka.
Dr Grzegorz Ciecierski został odwołany z dniem 1 marca 2006 r. z funkcji wiceprezesa IPN.
Z dniem 1 marca 2006 roku nastąpiła zmiana na stanowisku naczelnika oddziałowego Biura Udostępnia-
nia i Archiwizacji Dokumentów IPN w Gdańsku: Grażynę Skutnik zastąpiła Marzena Kruk (dotychczas pracow-
nik OBUiAD w Gdańsku). Grażyna Skutnik objęła stanowisko głównego specjalisty w gdańskim Oddziale IPN.
W oddziale wrocławskim IPN dr Tomasz Balbus zastąpił dr hab. Leonarda Smołkę na funkcji Naczel-
nika OBUiAD z dniem 16 lutego 2006 r.
STATYSTYKA PRZYJMOWANIA WNIOSKÓW O UDOSTĘPNIENIE DOKUMENTÓW/ZAPYTANIE
O STATUS POKRZYWDZONEGO
luty 2006 r.
od początku wydawania
BIAŁYSTOK
46
2372
BYDGOSZCZ
29
1257
GDAŃSK
67
4254
KATOWICE
111
4367
KIELCE
30
567
KRAKÓW
197
4624
LUBLIN
127
2848
ŁÓDŹ
108
2855
POZNAŃ
86
4908
RADOM
17
833
RZESZÓW
115
3464
SZCZECIN
59
1213
WARSZAWA
71
5104
WROCŁAW
119
3636
BUiAD
114
7242
RAZEM
1290
49 544
WNIOSKI ZREALIZOWANE
25 349
3
jawności życia publicznego uznać należy publikacje, w których wymieniane są – w kontekście współ-
pracy z UB lub SB - nazwiska różnych osób, bez podawania źródła tych informacji oraz jakichkol-
wiek szczegółów ich działalności. Dlatego apeluję do mediów o precyzyjne i jasne podawanie
wiek szczegółów ich działalności. Dlatego apeluję do mediów o precyzyjne i jasne podawanie
źródeł publikowanych informacji. Apeluję też do osób pokrzywdzonych znających już personalia
prześladujących ich funkcjonariuszy i agentów aby decydując się na ich ujawnienie podawali także
swoje personalia kierując się zasadą pełnej jawności. Jest to ważne dla uwiarygodnienia lub
weryfikacji informacji podawanych przez media niekiedy w tonie sensacyjnym.
Proces otwierania archiwów IPN jest i będzie kontynuowany. W obecnym stanie prawnym dobrą
Proces otwierania archiwów IPN jest i będzie kontynuowany. W obecnym stanie prawnym dobrą
metodą rozwiązywania problemów, wynikających z faktu tajnej współpracy niektórych osób z orga-
nami bezpieczeństwa PRL, wydaje się powoływanie przez poszczególne środowiska i grupy zawo-
dowe komisji społecznych. Ich zadaniem byłoby konfrontowanie wiedzy wynikającej z dokumen-
tów, z relacjami i deklaracjami uczestników wydarzeń.
Instytut Pamięci Narodowej będzie wspierał tego rodzaju przedsięwzięcia, jeśli będą one miały
Instytut Pamięci Narodowej będzie wspierał tego rodzaju przedsięwzięcia, jeśli będą one miały
Informacja o zmianach na stanowiskach kierowniczych IPN
Informacja o zmianach na stanowiskach kierowniczych IPN
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •