Biała hist, Opisy miejscowości

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Biała

Od początków należała do księstwa oświęcimskiego, które zostało w latach 1563-64 inkorporowane do Polski. Pojawiła się około 1560 r. jako przysiółek polskich tkaczy (13 chat). W połowie XVII w. przybyła do Białej duża liczba rzemieślników-protestantów uciekających ze Śląska przed prześladowaniami religijnymi.

W 1669 r. Król Michał Korybut Wiśniowiecki zakazał starostwu lipnickiemu podwyższania i nakładania nowych podatków na Białą. Król August II Mocny tu ustanowił
w 1710 r. komorę celną, a w 1723 przyznał Białej prawa miejskie. August III przyznał Białej tzw. wielki przywilej miejski, na podstawie którego założone zostały cechy rzemieślnicze.

Przed pierwszym rozbiorem Polski miasto stało się zamożnym i najsilniejszym ośrodkiem sukienniczym i płócienniczym w zachodniej Małopolsce. Słynęło także z tranzytu
i uboju wołów ruskich wysyłanych do krajów cesarskich oraz z przemytu soli i tytoniu na Śląski i Morawy.

Biała była bardzo ważnym miejscem podczas trwania konfederacji barskiej. W jej ratuszu odbył się w 1769 zjazd marszałków i konsyliarzy ruchu, na którym podpisano akt utworzenia Generalnej Rady Stanów Skonfederowanych, tzw. Generalności czyli naczelnej władzy konfederackiej. Niektórzy uczestnicy konfederacji barskiej osiedlili się w Bielsku
i Białej, zamieniając się później w fabrykantów.

W wyniku I rozbioru Polski miasto znalazło się w granicach Austrii. W 1778 r. uruchomiono „cesarską” szosę pocztową, a 6 lat później zniesiono granice celna na rzece Białej. W 1789 r. Biała stała się wolnym miastem cesarskim.

W latach 1820-1850 Biała wraz z dawnym księstwem oświęcimskim została wyłączona przez Austriaków z Galicji i wcielona do tzw. Związku Niemieckiego. W 1855 stała się siedzibą powiatu. Była jednym z ośrodków przemysłowo-handlowych Galicji
i najważniejszym punktem galicyjskiego handlu przewozowego. Bogacące się miasto rozbudowywało się według wzorca Bielskiego, ale pozostawało w jego cieniu.

Pod koniec XIX w. zgermanizowano Białą (urzędowy język niemiecki,  szkolnictwo niemieckie i nazwy ulic). W 1869 usiłowano oderwać miasto od Galicji i wcielić je do Śląska. W obronie polskości Białej stanął polski ruch narodowy. W 1873 r. powstała Czytelnia Polska, która położyła ogromne zasługi w szerzeniu kultury polskiej oraz budzeniu świadomości narodowej Polaków.

W odrodzonej Polsce Biała weszła w skład województwa krakowskiego, zmieniając nazwę na „Białą Krakowską”. Podejmowano kilkakrotnie próby jej połączenia z Bielskiem. Natomiast w 1925 r. Przyłączono do niej gminę Lipnik, przez co postała „wielka Biała”.
W 1919 r. władza polityczna w mieście przeszła w ręce Polaków. Po 1918 r. miasto szybko się polonizowało.

W okresie okupacji niemieckiej Biała była włączona w skład miasta Bielska, Na jej terenie znajdowały się główne lokale konspiracyjne polskich organizacji podziemnych.

W 1951 r. połączono Bielsko i Biało i powstało miasto Bielsko-Biała.

 

 

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •