Bezdomność w UE,

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

BEZDOMNOŚĆ W POLSCE I EUROPIE

 

Zjawisko bezdomności nie ma jednej uniwersalnej definicji. Jego pojmowanie zależy nie tylko od poziomu cywilizacyjnego, ale i kultury danego rejonu świata. Z tego powodu nieznana jest także jego europejska skala.

 

Istnieje wiele przyczyn bezdomności. Należą do nich przede wszystkim: rozpad rodziny, opuszczenie zakładu karnego, Domu Dziecka, szpitala psychiatrycznego, przemoc w rodzinie, uzależnienia, konflikty spowodowane brakiem tolerancji społecznej, kryzys polityki mieszkaniowej, czy uchodźstwo. W ostatnich latach pojawiło się wiele nowych przyczyn bezdomności takich jak: eksmisje, likwidacje hoteli robotniczych, nosicielstwo wirusa HIV i AIDS, a także dramatyczny wzrost bezrobocia i ubóstwo. Bezdomność często jest wynikiem splotu wielu nieszczęśliwych okoliczności i jednocześnie rezultatem bezradności ludzi w rozwiązywaniu problemów. Dlatego też pomoc bezdomnym z reguły ma charakter kompleksowy.

 

W krajach europejskich pomoc w wychodzeniu z opresji życiowych, a zwłaszcza profilaktyka i identyfikacja problemów mogących być przyczynami patologii społecznych (w tym bezdomności), mają dużo dłuższą tradycję niż w Polsce. Organizacje pozarządowe w takich krajach jak np. Niemcy, Dania czy Szwecja mają mocno ugruntowaną pozycję.

 

Sprawne działanie tamtejszych organizacji jest możliwe poprzez wczesne rozpoznanie problemu i dobre rozdysponowanie funduszy. Przykładem może być funkcjonowanie świetlic osiedlowych, na terenie dużych osiedli mieszkaniowych. Są to zazwyczaj wyposażone w boisko, warsztaty stolarskie, kawiarenkę itp. miejsca, w których dyżurują profesjonalni pracownicy socjalni. Aby zebrać pieniądze na działalność lub materiały, dzieci i młodzież organizują festyny, koncerty i przedstawienia, gdzie sprzedają zrobione przez siebie rzeczy. Dodatkową korzyścią z działania tego rodzaju świetlic jest eliminowanie anonimowości sąsiadów parotysięcznego, “bezdusznego” osiedla.

 

Ciekawym rozwiązaniem problemu przemocy w rodzinie, jest działanie tzw. domów kobiet. Już w 1971 roku w Anglii powstał pierwszy dom spotkań gospodyń domowych. Idea ta przeniosła się dość szybko do Holandii, Austrii, USA, Niemiec i wielu innych krajów. Okazało się bowiem, że miejsce takie stało się dla wielu azylem i ucieczką od przemocy. Wiele z tych domów ma tajny, niedostępny nawet dla najbliższej rodziny adres. W przypadku, gdy rozgniewany mąż odnajdzie ową pomocową organizację, nie otrzyma tam żadnej informacji. Domy te dają przede wszystkim schronienie kobietom i ich dzieciom, które muszą obowiązkowo zmienić szkołę. Stwarzają też możliwości zapoznania się z przysługującymi im prawami i odnalezienia nowej drogi w życiu (np. pomagają w zdobyciu pracy).

 

W 1999 roku UE przyjęła strategię zwalczania biedy i wykluczenia społecznego. W sierpniu 2000 roku powstał nowy dokument przyjęty przez Komisję Europejską dotyczący zadań Komisji i państw członkowskich w walce z tymi zjawiskami. Organizacje europejskie takie jak European Anti Poverty Network odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu i wprowadzeniu w życie strategii współpracy między krajami UE w zwalczaniu biedy i marginalizacji społecznej.

 

Wiele dokumentów dotyczących proponowanych rozwiązań tego problemu można znaleźć na stronach internetowych EAPN

www.eapn.org/docs/position/Europeforall-E.doc.

 

W tym raporcie prezentujemy wybrane organizacje pozarządowe zajmujące się pomocą ludziom bezdomnym w Polsce i w Europie.

 

Europejska Federacja Krajowych Organizacji Pracujących z Bezdomnymi - FEANTSA

(European Federation of National Organisations Working with the Homeless)

Organizacja została utworzona w 1989 r. jako stowarzyszenie non-profit, działające w oparciu o prawo belgijskie. Skupia ona ponad 60 organizacji pozarządowych ze wszystkich krajów UE i z innych krajów europejskich. Jej członkami są stowarzyszenia krajowe i regionalne pracujące z bezdomnymi, takie jak federacje schronisk, organizacje mieszkań socjalnych i tzw. gazety uliczne (street papers) - opracowywane i dystrybuowane przez osoby bezdomne. Jest dofinansowywana przez Komisję Europejską (departament generalny ds. zatrudnienia i spraw społecznych), wspierana przez Parlament Europejski, a także posiada status konsultacyjny dla Rady Europy. Współpracuje z ONZ. Od 1991 r. działa również jako Europejskie Obserwatorium Bezdomności i należy do Platformy Europejskich Społecznych Organizacji Pozarządowych.

 

FEANTSA promuje i wspiera pracę organizacji pozarządowych, które zajmują się świadczeniem usług na potrzeby osób bezdomnych. Wspiera także współpracę między organizacjami pozarządowymi a instytucjami publicznymi na płaszczyźnie lokalnej, regionalnej, krajowej i europejskiej. FEANTSA często angażuje się w dialog z instytucjami europejskimi i rządami poszczególnych krajów, aby promować rozwój i wdrażanie efektywnych rozwiązań na rzecz bezdomnych. Wszystko po to, aby poszerzyć świadomość publiczną na temat sytuacji bezdomnych oraz uświadomić, że każdy ma prawo do przyzwoitego, na miarę jego możliwości finansowych, miejsca zamieszkania.

 

FEANTSA współpracuje z innymi międzynarodowymi organizacjami jako tzw. Europejskie Obserwatorium Bezdomności, skupiające piętnastu krajowych korespondentów. Opracowuje i publikuje raporty, informacje, statystyki na temat bezdomności, a także analizy porównawcze między krajami, pokazujące trendy na poziomie europejskim. Umożliwia to wymianę informacji i know-how pomiędzy organizacjami członkowskimi, a także propagowanie skutecznych działań i nowatorskiego podejścia do problemu bezdomności na licznych konferencjach i seminariach europejskich.

 

FEANTSA jest członkiem założycielem Europejskiego Forum Mieszkalnictwa (EHF), które skupia 10 ogólnoeuropejskich stowarzyszeń. EHF jest dla nich organizacją parasolową. Oprócz tego, wspólnie z ETUC i CECODHAS realizuje od 1995 projekt "Europejska Platforma IGLOO", którego celem jest promowanie projektów łączących wsparcie społeczne, dążenie do zapewnienia przyzwoitego mieszkania, szkolenia i tworzenie nowych miejsc pracy.

 

Europejska Sieć Przeciwko Ubóstwu EAPN

(European Anti-Poverty Network)

Jest niezależną koalicją organizacji pozarządowych i grup zaangażowanych w walkę z biedą i społecznym wykluczeniem we wszystkich państwach członkowskich UE. Łączy ona 23 specjalistyczne organizacje europejskie: Caritas Europa, Emmaus International, Eurolink Age, Europejska Rada Organizacji Służb ds. AIDS - EUROCASO, FEANTSA, Europejska Federacja Banków Żywności, Europejska Federacja na rzecz Pomocy Społecznej i Integracji poprzez Zapewnianie Mieszkania - EUROPIL, Europejskie Forum na rzecz Dzieci - EFCW, Europejska Sieć Rodzin Niepełnych - ENOPF, Europejska Sieć Bezrobotnych - ENU, ENOW, Grass Roots Organisations Operating Together in Sisterhood - GROOTS, Międzynarodowe Stowarzyszenie Organizacji Charytatywnych - AIC, Międzynarodowa Rada Pomocy Społecznej - ICSW, Międzynarodowa Federacja Pracowników Socjalnych - IFS, Międzynarodowy Ruch ATS Czwarty Świat, Międzynarodowa Sieć Gazet Ulicznych, Międzynarodowa Grupa Kobiet Wolontariuszek na rzecz Edukacji i Rozwoju - VIDES, Mobility International, Quaker Council for European Affairs - QCEA, Czerwony Krzyż - Biuro Kontaktowe w UE, Armia Zbawienia. EAPN należy do Platformy Europejskich Społecznych Organizacji Pozarządowych.

 

Sieć stawia sobie za cel uczynienie walki z biedą i odrzuceniem społecznym jednym z priorytetów polityki UE. Promuje i zwiększa przez to efektywność działań różnych organizacji. Prowadzi lobbying w obronie interesów osób indywidualnych i grup borykających się z ubóstwem i wykluczeniem.

 

Organizacja analizuje politykę i programy UE, które mają wpływ na ludzi żyjących w biedzie oraz doświadczających odrzucenia społecznego. Lobbuje instytucje europejskie, organizuje grupy robocze, konferencje i seminaria na tematy związane z biedą i odrzuceniem społecznym, rozpowszechnia informacje na temat programów UE, w które mogą włączyć się organizacje członkowskie. EAPN służy jako forum wymiany informacji na temat polityki społecznej w krajach członkowskich, a także jako forum wymiany doświadczeń pomiędzy organizacjami zaangażowanymi w walkę przeciwko biedzie.

 

Europejska Organizacja Stowarzyszeń na rzecz Reintegracji i Zapewnienia Mieszkania Młodym Pracownikom OEIL-JT

(Organisation Europeenne des Associations pour l'Insertion et Logement des Jeunes Travailleurs)

Organizacja powstała w 1990, promuje integrowanie młodzieży poprzez jej usamodzielnianie. Chodzi o to aby młodzi ludzie nie zostali wykluczeni ze swojej lokalnej społeczności. Działania OEIL-JT ułatwiają ich start życiowy np. poprzez zapewnienie mieszkania, szkoleń, zatrudnienie i działania kulturalne. Promuje także współpracę pomiędzy organizacjami członkowskimi poprzez realizację wspólnych programów.

Organizacja ta ma na swoim koncie projekty pilotażowe w sferze mobilności młodych, studia na temat sytuacji młodych w Europie i praktyki integracyjne, a także liczne konferencje i seminaria.




Biorąc pod uwagę największe bezrobocie w różnych regionach Unii, to najbardziej wyraźne są te problemy w Hiszpanii (cała), Francji (północ, południe), Włoszech (południe), Niemczech (landy wschodnie), a także Finlandii (cała).

 

Ogólnie trzeba powiedzieć, że problem bezrobocia jest wpisany w system działania gospodarek tzw. rynkowych ze “swobodnym” przepływem towarów, ludzi, usług i kapitałów. Stałe pomniejszanie roli państw w kierunku roli regionów i koncernów oraz dominacji interesów największych państw Unii: Niemiec (około 82 milionów mieszkańców), Francji (około 59 milionów mieszkańców), Anglii (około 59 milionów mieszkańców) oraz Włoch (około 58 milionów mieszkańców) nad interesami państw mniejszych będzie prowadziło do zwiększania poziomu ubóstwa obywateli II i III kategorii tych państw w stosunku do obywateli państw I kategorii.

W sprawach rozwoju potencjalnego bezrobocia trzeba sięgnąć do analiz Ulricha Becka – socjologa niemieckiego, który uważa, że “niewielki procent bezrobotnych, normalna praca jako przypadek typowy, bezpieczeństwo socjalne – to już historia. Ale politycy nie mają odwagi, by powiedzieć gorzką prawdę o końcu pełnego zatrudnienia.” Beck przewiduje, że w Niemczech (największym i najważniejszym państwie Unii Europejskiej) w ciągu 10-15lat także tylko połowa pracobiorców będzie miała stałe zatrudnienie. Pozostała część będzie musiała zadowolić się różnorodnymi krótko- lub średnioterminowymi zleceniami. Na całym świecie rośnie liczba tak zwanych trwale przejściowo zatrudnionych. W latach 60-tych należała do nich tylko jedna dziesiąta pracobiorców. W latach 70-tych stanowili już jedną piątą, w latach 80-tych – jedną czwartą, zaś w latach 90-tych – aż jedna trzecią.

Kłopoty z pracą nie mogą być tłumaczone przez cykliczne kryzysy gospodarcze, gdyż występują one w rezultacie awansu technologicznego kapitalizmu. Główny powód kłopotów z pracą stanowi upowszechniający się model zwiększania zysków oligarchii światowej za wszelką cenę, bez żadnego uzasadnienia merytorycznego.

To co dawniej wzajemnie się wzmacniało: pełne zatrudnienie, pewne emerytury, wysoki dopływ funduszy z podatków, zostało drastycznie zagrożone. Praca zarobkowa jest niepewna, podstawy państwa socjalnego rozpadły się (już nie można mówić, szczególnie w Niemczech o polityce życzliwej rodzinie, ale raczej o jej bankructwie i to w okresie rządów socjaldemokratów Schrödera), a z opróżnionych kas gminnych nie można zrealizować pomocy socjalnej, na którą jest coraz większe zapotrzebowanie.

A teraz trzeba zwrócić uwagę na tezę przedstawianą w materiałach propagandowych Unii o tym, że integracja Polski z Unią Europejską doprowadzi do zmniejszenia bezrobocia, biedy i bezdomności w Polsce poprzez rozkwit małych i średnich przedsiębiorstw. Na tle wyniszczenia przez państwo polskie oraz jego politykę prounijną rodzimego rzemiosła od 1990r., nie można wróżyć rozkwitu sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce po integracji Polski z Unią Europejską. Wynika to stąd, że małe i średnie przedsiębiorstwa mają służyć swoją działalnością gospodarczą dużym jednostkom gospodarczym. W Polsce państwowe duże zakłady przemysłowe zostały zgodnie z zasadą, że mają powoli zostać zdegradowane, sprywatyzowane, a następnie sprzedane za bezcen podmiotom, zostały na tyle osłabione, że nie są w stanie ani współpracować, ani wspierać małych i średnich przedsiębiorstw polskich. Koncerny zagraniczne takie, jak, ABB, Siemens czy AEG, które przejęły prawie całkowicie przemysł energetyczny w Polsce, nie są zainteresowane w szerokiej i stabilnej kooperacji z małymi i średnimi polskimi przedsiębiorstwami. Do tego obecność obcego kapitału w polskich bankach sięgająca 75% również utrudnia i będzie jeszcze bardziej utrudniała egzystencję małym i średnim polskim przedsiębiorstwom. Ważne są przy tym doświadczenia dotychczasowe państw unijnych, w których małe przedsiębiorstwa (do 9-ciu osób) tworzą więcej miejsc pracy niż przedsiębiorstwa duże. Brak w wielu przypadkach uczciwych zasad konkurencji powoduje, że 35-40% tych przedsiębiorstw w większości krajów Unii Europejskiej ulega likwidacji w ciągu pierwszych 3 lat funkcjonowania, a 60% w ciągu 8-10 lat po rozpoczęciu działalności. Stąd też rozkwit sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce po integracji z Unią jest mało prawdopodobny, z czym wiąże się małe prawdopodobieństwo zmniejszenia bezrobocia, biedy i bezdomności poprzez model kwitnących wzorcowych polskich przedsiębiorstw małych i średnich.

Na tym tle trzeba przeanalizować walkę z bezrobociem, biedą i bezdomnością poprzez stosowanie modelu popierania innowacyjności narodowej. Tylko, że na innowacyjność musi być zapotrzebowanie przede wszystkim nie od małych i średnich przedsiębiorstw, lecz od największych, a te zostały już w Polsce w 35-40% opanowane przez koncerny zagraniczne. Stad też na dzień dzisiejszy, a tym bardziej na czas po ewentualnej integracji Polski z Unią Europejską nie można spodziewać się wzrostu innowacyjności w polskich przedsiębiorstwach.

Przez ostatnich trzynaście lat przemiany gospodarcze spowodowały kolosalną zmianę mentalności polskich pracowników. Przede wszystkim nauczyli się szanować pracę zarówno własną, jak i cudzą. Wraz z końcem protekcyjnej polityki państwa w 1989 roku Polacy przekonali się, że praca jest dobrem, które nie przychodzi łatwo i które trzeba cenić. Polska, przygotowując się do pełnej integracji ze strukturami unijnymi, traktuje priorytetowo rynek pracy. W Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa, przyjętym przez Radę Ministrów w maju 1999 roku, zapisano sposób przyjmowania rozwiązań dotyczących rynku pracy zgodnych z tymi, które obowiązują w UE. Rosnące - m.in. z powodu wyżu demograficznego i spowolnienia tempa rozwoju gospodarczego - bezrobocie skłania Rząd do podejmowania nowych działań. Należy do nich program "Pierwsza Praca", przeznaczony przede wszystkim dla absolwentów szkół wszystkich szczebli ponadgimnazjalnych. W roku 2002 szkoły takie ukończy ok. 900 tysięcy osób. Należy oczekiwać, że ok. 520 tysięcy z nich będzie potrzebowało pomocy w procesie wchodzenia na rynek pracy - do nich kierowane są działania opisane w programie. Jak wykazują badania, po wejściu Polski do Unii Europejski rynek pracy nie zostanie - wbrew obawom niektórych członków UE - zalany przez polską siłę roboczą. Mimo atrakcyjności unijnego rynku Polacy niechętnie opuszczają na stałe swój kraj. Młodzi, wykształceni Polacy mają o wiele większe szanse znalezienia dobrze płatnej pracy w swoim kraju i niechętnie decydują się na stały zagraniczny wyjazd. W swojej karierze Polacy niejednokrotnie współpracowali z obywatelami innych państw zachodnioeuropejskich. Bardzo aktywnie działają w Polsce organizacje pracodawców. Spośród nich wymienić można Konfederację Pracodawców Polskich, Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych, Business Centre Club. Organizacje pracodawców są także ważnym partnerem dialogu społecznego, prowadzonego w Komisji Trójstronnej.

W dialogu tym, obok pracodawców i strony rządowej, uczestniczą związki zawodowe. Rola tych organizacji jest w Polsce szczególna, ze względu na ich ogromne zaangażowanie w zainicjowanie i realizację procesu transformacji ustrojowej. Strajki polskich robotników na Wybrzeżu w Sierpniu 1980 roku zaowocowały powstaniem "Solidarności", a wielu jej działaczy współtworzyło kolejne rządy. W Polsce bardzo silne są także związki i organizacje rolnicze. Odrodzony po 1989 roku samorząd gospodarczy rozwija się bardzo intensywnie. Krajowa Izba Gospodarcza, będąca naczelnym organem ruchu samorządowego w Polsce, skupia ponad pół miliona przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą

w kraju. Samorząd gospodarczy reprezentuje interesy polskich przedsiębiorców w stosunku do rządu i do lokalnych organów administracji państwowej oraz współpracuje z Parlamentem

w zakresie opiniowania projektu nowych uregulowań prawnych

z dziedziny życia gospodarczego. Zajmuje się także organizacją misji handlowych w Polsce i za granicą, wystaw i targów oraz innych form promocji przedsiębiorczości i handlu zagranicznego.

W tym miejscu trzeba przyznać rację ludziom Azji, którzy twierdzą, że największym wrogiem ludzi jest brak pracy. Wszelkie działania nieuwzględniające tej tezy oznaczają zmierzanie ku społeczeństwu terroryzowanego bezrobociem, biedą i bezdomnością.
Literatura:
5. Z. Dmochowski – Unia Europejska – „Terroryzm bezrobocia, biedy i bezdomności”.

 

 

... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •