Bezdomność - pojęcie, Zarz adzanie superwizyjne, Różności netowe - praca socjanla

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

BEZDOMNOŚĆ – obraz zjawiska i populacji ludzi bezdomnych

 

1.      Pojęcie i rodzaje bezdomności

 

Bezdomność rozpatrywana jest w pedagogice społecznej jako element sytuacji życiowej jednostki, jako zjawisko społeczne, przejaw patologii oraz jako trudny problem społeczny. Każde z tych ujęć inaczej rozpatruje zjawisko bezdomności, inaczej go ocenia oraz widzi działania zaradcze czy też naprawcze. Literatura na ten temat jest bardzo skromna. Nie ma urzędowej statystyki bezdomnych ani wyczerpujących badań na ten temat.

Treść tego pojęcia – poza skrajnym brakiem jakiegokolwiek lokum – zależy od poziomu kultury mieszkalnictwa danego społeczeństwa. Pojęcie bezdomności wiąże się z obyczajami wyznaczającymi sposoby zaspokajania potrzeb mieszkaniowych oraz cech przesądzających o uznaniu użytkowanego lokum za mieszkanie tzn. dom jako odpowiednio urządzonej przestrzeni dla godnego bytowania, poczucia stabilizacji i bezpieczeństwa. Na tej podstawie można powiedzieć, ze bezdomność to względnie trwała sytuacja człowieka pozbawionego dachu nad głową albo nie posiadającego własnego mieszkania jako efekt:

- dobrowolnie wybranego stylu życia (np. włóczęgostwo),

- desperackich decyzji (np. uchodźstwo),

- własnych lub cudzych zachowań dewiacyjnych (np. wykwaterowanie osób naruszających

   przepisy prawa lokalowego, odtrącenie od rodziny),

- zdarzeń losowych (np. trzęsienie ziemi, sieroctwo),

- błędnej polityki społecznej (np. kryzys mieszkaniowy, ubóstwo).

Z uwagi na genezę wyróżnić można:

1) bezdomność z wyboru, zgodnie bezdomność indywidualnymi preferencjami,

2) bezdomność z konieczności, wbrew woli człowieka, jest stanem frustrującej deprywacji z     

  wszelkimi tego konsekwencjami - jako wyraz upośledzenia społecznego i dyskryminacji.

              Na podstawie sytuacji faktycznej i stosunku do niej można wyróżnić:

1 – bezdomność sensu stricte, zwana rzeczywistą lub jawną, oznacza brak własnego mieszkania (dachu nad głową) nawet zastępczego, możliwie stałego czy jakiegokolwiek innego przeznaczonego do zamieszkania. Jest to skrajna bezdomność. Obejmuje ludzi prowadzących tułaczy tryb życia, zwanych gnatami gwarze podkultur„gigantami”, powodując u nich wiele zaburzeń psychosomatycznych i dewiacji.

2 – bezdomność sensu largo, zwana utajoną lub społeczną, dotycząca osób, których lokum nie spełnia kryteriów mieszkaniowych. Jest ona typowa dla osób zamieszkujących slumsy, rudery, przybywających w instytucjach opieki społecznej i kwaterach zastępczych oraz dla ludzi, którzy wbrew własnej woli i staraniom nie prowadzą gospodarstwa domowego.

Mówiąc o przyczynach bezdomności wprowadziłam do analizy tego zagadnienia pojęcie przyczyn obiektywnych i subiektywnych, przy czym więcej uwagi chciałabym poświęcić tym drugim. O pierwszych wspomnę, że należy ich szukać w wielu warstwach życia społecznego, ekonomicznego i politycznego:

·         w zjawiskach patologii społecznej (alkoholizmie, narkomani, prostytucji)

·         w rozpadzie więzi rodzinnej (rozwody, odrzucenie przez rodzinę)

·         w ubóstwie coraz większych rzesz społeczeństwa w wyniku bezrobocia i braku pieniędzy na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych

·         w kryzysie polityki mieszkaniowej (brak taniego budownictwa, wzrost cen mieszkań, lokali czynszowych, brak lokali zastępczych)

·         w niewydolności placówek opiekuńczych, resocjalizacyjnych i karnych (brak perspektyw życiowych np. dla wychowanków domu dziecka).

W ostatnich latach pojawiły się nowe przyczyny bezdomności: nosicielstwo wirusa HIV i AIDS , likwidacja hoteli robotniczych, eksmisja " na bruk ".

2. Rozmiary zjawiska bezdomności

 

              Relatywność pojęcia bezdomności utrudnia ocenę rozmiarów tego zjawiska, a dane liczbowe z badań charakteryzuje duża rozpiętość. rozpiętość 1985 r. 700 mln bezdomnych w skali światowej, w tym 600 mln bytuje w slumsach. W USA w 1983 r. osób bezdomnych było 250 000 – 2 500 000. W Polsce zaś 200-300 tys. Ludzi to skrajnie bezdomni. Dane te nie są ścisłe, bo nie jak dotąd uzyskuje się ich metodami pozanaukowymi.

              O randze zjawiska bezdomności decydują nie tylko wskaźniki ilościowe, ale również dynamika zjawiska i zmiany w strukturze ludzi bezdomnych. Literatura z zakresu polityki społecznej podkreśla narastające tempo zjawiska i wykraczanie jego rozmiarów poza grupy tradycyjnie kojarzone z bezdomnością.

Przyczyny bezdomności jako zjawiska społecznego wiążą się ze zmianami demograficznymi, z ruchliwością społeczną, z recesją gospodarczą oraz bezrobociem i ubóstwem, błędną polityką mieszkaniową, kryzysem taniego budownictwa, kurczeniem się komunalnych zasobów mieszkaniowych, wzrostem cen mieszkań czynszowych, brakiem lokali zastępczych, z zmniejszeniem nakładów budżetowych na pomoc społeczną i ograniczeniem zakresu świadczeń socjalnych, brakiem zakładów czasowego pobytu i instytucji całodobowej opieki nad ludźmi bezradnymi wobec swoich problemów mieszkaniowych, z dysfunkcjonalnością instytucji opiekuńczo-resocjalizacyjnych i karnych.

     Zaś bezdomność jako cecha położenia społecznego człowieka jest wynikiem różnych rodzajów patologii indywidualnej (alkoholizm, przestępczość, prostytucja, narkomania, rozpad więzi rodzinnych, włóczęgostwo, żebractwo), z zaburzeniami psychicznymi, z konfliktami na tle obyczajowym i odtrąceniem niesamodzielnych członków rodziny (samotne matki, porzucone dzieci, chorzy na AIDS, zniedołężniali ludzie starzy). Niekiedy trudno ocenić, czy trudna sytuacja życiowa jednostki jest przyczyną czy skutkiem bezdomności.

              Traktowanie ludzi bezdomnych jako wykolejonych społecznie utrudnia rozwiązanie ich problemu mieszkaniowego. Są oni słabszą stroną osób upośledzonych w kontaktach z instytucjami. Ocenę potrzeby pomocy zastępuje moralna ocena przyczyn bezradności. Zamiast rozstrzygnąć, czy i jaka pomoc jest potrzebna, zastanawiamy się, czy potrzebujący zasługuje na nią, co ogranicza szanse ludzi ze środ. marginalizowanych.

 

 

3.      Pomoc bezdomnym. Program wychodzenia z bezdomności

 

Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, pomoc bezdomnym należy do zadań własnych gminy. Pomoc ta może mieć formę udzielenia schronienia, posiłku, ubrania, a także zasiłku celowego na leczenie . Gminy mogą zlecać wykonywanie tych zadań organizacjom pozarządowym. Do najbardziej znanych ogólnopolskich organizacji należą: Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta oraz założone przez M. Kotańskiego Stowarzyszenie „Monar” i jego wyspecjalizowana jednostka organizacyjna „Markot”.

Program „Bezdomność” Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z uwzględnieniem działań o charakterze:

° profilaktycznym – zapobiegające utrwalaniu się i poszerzaniu zjawiska bezdomności, skierowane do najbardziej zagrożonych bezdomnością grup społecznych osłonowym – zapobiegające degradacji biologicznej i społecznej° osób bezdomnych z zastosowaniem standardowych rodzajów i form świadczeń pomocy społecznej oraz podstawowych elementów pracy socjalnej aktywizującym,

° zmierzające do wyprowadzania z bezdomności konkretnych osób i grup społecznych, rokujących perspektywy przezwyciężenia tej sytuacji.

Działania aktywizujące to przede wszystkim indywidualny program wychodzenia z bezdomności, którym może być objęta osoba bezdomna. Program taki jest opracowywany wspólnie przez bezdomnego i pracownika socjalnego, a jego realizacja wymaga aktywnego współdziałania ze strony bezdomnego w rozwiązywaniu własnych problemów życiowych. Ze strony pracownika socjalnego bezdomny może oczekiwać pomocy m.in. w leczeniu uzależnień, uzyskaniu zatrudnienia, uzyskaniu konsultacji prawnej i psychologicznej, rozwiązaniu problemów rodzinnych i mieszkaniowych. Osoba bezdomna objęta programem wychodzenia z bezdomności zostaje także objęta ubezpieczeniem zdrowotnym. Realizacja programu wychodzenia z bezdomności może być przerwana, jeśli zostanie stwierdzone uporczywe naruszanie przez osobę bezdomną postanowień programu, uniemożliwiające jego dalszą realizację, lub gdy opuści ona miejsce, w którym program jest realizowany, bez zgłoszenia tego pracownikowi socjalnemu. Działania na rzecz bezdomnych są realizowane przede wszystkim za pośrednictwem organizacji pozarządowych, w tym placówki stacjonarne (schroniska, domy dla samotnych matek, noclegownie), a także placówki pomocy doraźnej – jadłodajnie, punkty pomocy medycznej, sanitarnej oraz rzeczowej, domy dziennego pobytu, świetlice. Podejmują się także realizacji różnorodnych świadczeń na rzecz bezdomnych, m.in. udzielania pomocy prawnej, psychologicznej, w załatwianiu spraw urzędowych, w poszukiwaniu miejsc pracy i stałych miejsc zamieszkania, a także umożliwiania udziału w imprezach o charakterze kulturalnym i wyprowadzania z izolacji i alienacji społecznej.

Problem bezdomności w Polsce staje się coraz poważniejszy. Spowodowane jest to przemianami społeczno ustrojowymi, związanymi z pojawieniem się zjawiska bezrobocia, eksmisjami „na bruk”, likwidacją hoteli robotniczych, zapaścią na rynku mieszkaniowym. Pomoc bezdomnym jest na skutek złej sytuacji ekonomiczno-gospodarczej państwa mocno ograniczona. Trudności napotykają działania zapobiegające poszerzaniu się zjawiska oraz programy wyprowadzania z bezdomności, co spowodowane jest wysoką stopą bezrobocia. Bez poprawy ogólnej sytuacji gospodarczej kraju trudno liczyć zatem na rozwiązanie tej kwestii.

1

 

... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •