Biuletyn IPN (74) 3 2007, 24.Biuletyn IPN

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
N R 3 ( 7 4 )
m a r z e c
2 0 0 7
b i u l e t y n
BEZPŁATNY DODATEK:
PŁYTA DVD Z FILMEM
„PORTRET DAMY.
KAROLINA LANCKOROŃSKA”
b i u l e t y n
instytutu Pamięci narodowej
UTRACONE
DOBRA
KULTURY
numer indeksu 374431
nakład 15000 egz.
cena 6,50 zł
(w tym 0% VAT)
instytutu Pamięci narodowej
oddZiaŁy iPn
adresy i teleFony
BIAŁYSTOK
ul. Wars­tat­wa 1a, 15-637 Białystok
tel. (0-85) 664 57 03
GDAŃSK
ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia
tel. (0-58) 660 67 00
fax (0-58) 660 67 01
KATOWICE
ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice
tel. (0-32) 609 98 40
KRAKÓW
ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków
tel. (0-12) 421 11 00
LUBLIN
ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin
tel. (0-81) 534 59 11
ŁÓDŹ
ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź
tel. (0-42) 616 27 45
POZNAŃ
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
tel. (0-61) 835 69 00
RZESZÓW
ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów
tel. (0-17) 860 60 18
SZCZECIN
ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin
tel. (0-91) 484 98 00
WARSZAWA
pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa
tel. (0-22) 530 86 25
WROCŁAW
ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław
tel. (0-71) 326 76 00
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Kolegium: Jan Żaryn – przewodniczący,
Łukasz Kamiński, Kazimierz Krajewski, Filip Musiał, Romuald Niedzielko,
Barbara Polak, Leszek Próchniak, Jan M. Ruman, Jacek Żurek
Redaguje zespół: Jan M. Ruman – redaktor naczelny (tel. 0-22 431-83-74), jan.ruman@ipn.gov.pl
Barbara Polak – zastępca redaktora naczelnego (tel. 0-22 431-83-75), barbara.polak@ipn.gov.pl
Romuald Niedzielko – sekretarz redakcji (tel. 0-22 431-83-73), romuald.niedzielko@ipn.gov.pl
Jacek Żurek – redaktor ds. naukowych (tel. 0-22 431-83-55), jacek.zurek@ipn.gov.pl
Piotr Życieński – fotograf (tel. 0-22 431-83-47), piotr.zycienski@ipn.gov.pl
sekretariat – Maria Wiśniewska (tel. 0-22 431-83-47), maria.wisniewska@ipn.gov.pl
Projekt graiczny: Krzysztof Findziński; redakcja techniczna: Andrzej Broniak;
łamanie: Tomasz Ginter; korekta: Anna Kaniewska
Adres redakcji: ul. Hrubieszowska 6a, Warszawa
Adres do korespondencji: ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa
www.ipn.gov.pl
Druk: „2 K” s.c., ul. Płocka 35/43, 93-134 Łódź
B I U L E T Y N
NR 3 (74)
MARZEC
2007
SPIS TREŚCI
n
WYDARZENIA
.......................................................................................... 2
n
ROZMOWY BIULETYNU
Odzyskać zagrabione
Z Wojciechem Kowalskim i Agnieszką Łuczak
rozmawia Barbara Polak ..................................................................... 6
n
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Adam Hlebowicz – Straty materialne kultury polskiej
na Wschodzie......................................................................................... 23
Maria Kaniewska – Waręż: piękno i dramat świątyni ............................. 29
Ryszard Gryz – Zniszczenia świątyń katolickich w Polsce
pod okupacją niemiecką..................................................................... 31
Marcin Urynowicz – Skradzione warszawskie
Muzeum Żydowskie ............................................................................. 46
Adam Dziuba, Grzegorz Bębnik – Zamki na węglu ....................................... 58
Łukasz Lubicz-Łapiński – Zagłada dworów.................................................... 65
Wojciech Trębacz – Obraz Panoramy Racławickiej
w obiektywie „bezpieki” ................................................................... 69
Paweł Knap – „Sylweta zapowiadała się tak korzystnie…” ............... 74
Tomasz Łuczak – Dzwon czy złom................................................................. 82
Stanisław A. Bogaczewicz – Życie i dzieła
Karoliny Lanckorońskiej (1898–2002) ........................................... 90
Grzegorz Waligóra – Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela ....... 100
n
ABC KOMuNIZMu W POLSCE
Monika Komaniecka, Wojciech Sawicki – Filary systemu ............................. 107
INSTYTuTu PAMIęCI NARODOWEj
PREMIER W IPN
Polska demokracja i polska niepodległość z natury rzeczy musi
być antykomunistyczna, nie może być inna – powiedział jarosław
Kaczyński. Prezes Rady Ministrów uczestniczył w prezentacji II
tomu wydawnictwa IPN „Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra
kierownicza 1956–1975”, zorganizowanej 21 lutego w sali wysta-
wienniczo-konferencyjnej IPN w Warszawie. Podczas spotkania
przedstawiono także apel Instytutu o dekomunizację nazw ulic i in-
stytucji w Polsce (apel zamieszczamy na III stronie okładki Biuletynu
IPN).
Premier powiedział
do zgromadzonych dzien-
nikarzy oraz władz i pra-
cowników IPN: Uprawia-
nie historii, podobnie jak
uprawianie jakiejkolwiek
innej nauki nie wymaga
żadnego uzasadnienia, jest
po prostu wartością samą
w sobie. Ale nauki histo-
ryczne mają pewną spe-
cyikę, budują mianowicie
narodową świadomość
związaną z życiem narodo-
wym, kulturą, życiem spo-
łecznym. W krajach, w których dokonała się wielka zmiana, wyzwolenie – a takim krajem
jest Polska, ten związek ma znaczenie większe niż w krajach, które owo wyzwolenie mają
już dawno za sobą. Nowa epoka zawsze miesza się ze starą, tak to w historii jest, ale istnieje
wielka potrzeba, by te epoki od siebie oddzielić. Nowa epoka w Polsce zaczęła się w roku
1989. Miała bardzo specyiczną inaugurację, owego aktu inauguracji nie było, nie było zbu-
rzenia Bastylii. Dalszy bieg wydarzeń pokazał, jak bardzo brzemienne w skutki było przyję-
cie tej metody, jak bardzo prawda i fałsz w świadomości społecznej mieszały się, jak wielki
to miało wpływ na bieg wydarzeń w Polsce – zarówno w sferze kulturalnej, społecznej, po-
litycznej, jak i, pośrednio, we wszystkich innych sprawach. Dzisiaj, i to jest olbrzymia zasłu-
ga Instytutu Pamięci Narodowej, ogromna zasługa obecnego kierownictwa i pracowników
IPN, także i z poprzedniego okresu, następuje zmiana także w tej dziedzinie. To jest wysiłek
zmierzający do pokazania prawdy o tym poprzednim okresie. Z jednej strony jest ona znana
i wydawałoby się, oczywista, a z drugiej strony jest ukryta. System komunistyczny w Polsce
miał różne fazy – po fazie ostrej, oczywistej, chociaż też przecież dalece nieznanej, tej, która
kończy się gdzieś koło 1956 r., przyszły inne fazy, w których zło, choć nieporównanie bar-
dziej utajone, w dalszym ciągu istniało. W dalszym ciągu stanowiło istotę systemu, w któ-
rym przyszło żyć wielu pokoleniom Polaków. Pokazywanie tego zła to bardzo wielkie zada-
nie, to coś, co w innym sensie niż sens z roku 1989, nas wyzwala. To wyzwolenie dotyczy nie
tylko tej odleglejszej, chociaż ciągle
bardzo nieodległej epoki – także
tego, co działo się w ciągu ostatnich
kilkunastu lat. Dzisiaj w świecie, bo
to jest zjawisko nie tylko polskie,
istnieje tendencja do odrzucenia
prawdy w życiu społecznym, w hi-
storii. To jest taki sposób uprawia-
nia historii i tworzenie swoistych
konstrukcji społecznych, które
z prawdą niewiele mają wspólnego.
Mają one spełnić pewną rolę wobec społeczeństwa i przeciętnego obywatela, kształtować go
w sposób zaplanowany. Jest to swego rodzaju inżynieria społeczna. Ot, koncepcja wspólnej
historii Europy, z której mają być usunięte kontrowersje między narodami, walka między
narodami, to wszystko, co narody dzieliło i w dalszym ciągu dzieli. Cel wydawało by się,
piękny, ale sposób realizacji godzący w coś, bez czego demokracji i wolności nie ma, nie ma
człowieka i obywatela, w tym naszym, europejskim tego słowa znaczeniu. Wartością, której
nie można pominąć, jest właśnie prawda. Jeśli ją odrzucamy, to niszczymy fundament tożsa-
mości europejczyków, kultury śródziemnomorskiej, wywodzącej się z tradycji chrześcijań-
skiej i rzymskiej. Tego rodzaju zabiegi były i są, choć z nieporównanie mniejszą niż jeszcze
niedawno skutecznością, podejmowane także w naszym kraju. Przypomnę słynny artykuł
dwóch polityków, jednego polityka wprost, drugiego, który zajmuje się tą dziedziną życia
nieco inną metodą – Włodzimierza Cimoszewicza i Adama Michnika. Ten artykuł miał
pewną zaletę, tam wywodzono pewien plan socjotechniczny, wpisujący się wprost w ową
specyikę naszych czasów. Rzadka szczerość, i z tego punktu widzenia pożyteczna. Niezwy-
kle więc groźna dla prawdy, którą powinniśmy znać, bo jest potrzebna polskiej demokracji
i polskiej niepodległości. Polska demokracja i polska niepodległość z natury rzeczy musi
być antykomunistyczna, nie może być inna. Nie można być demokratą i jednocześnie mieć
tolerancyjny stosunek do komunizmu. Nie można być zwolennikiem polskiej niepodległości
i odnosić się do komunizmu w sposób tolerancyjny. To, co robi dzisiaj IPN, to jest wielkie
przeciwstawienie się temu. To jest budowa prawdziwej polskiej świadomości narodowej i de-
mokratycznej. To jest nie do pogo-
dzenia z jakąkolwiek akceptacją
dla różnych form totalitaryzmu,
a w Polsce przez dziesięciolecia
był to totalitaryzm komunistycz-
ny. I dlatego to wszystko, co IPN
czyni jest takie ważne i dlatego
przyszedłem tu przede wszystkim
podziękować wszystkim pracow-
nikom Instytutu, którzy tak do-
brze służą Polsce. (...) Robicie coś
bardzo ważnego, przysługujecie
się Polsce.
oprac. bp
Maciej Korkuć z krakowskiego BEP IPN przedstawia apel
o dekomunizację nazw ulic i instytucji w Polsce
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •