Biomedyczne Postawy rozwoju i wychowania,

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

2.10.2007r.

 

Program Zajęć:

1)     Rozwój ontogenetyczny człowieka

2)     Okresy rozwoju człowieka, uwarunkowania i cechy, czynniki genetyczne, paragenetyczne matki oraz czynniki środowiskowe wpływające na rozwój człowieka

3)     Wady wrodzone. Zespoły genetyczne i chromosomowe

4)     Pojęcie normy w ocenie rozwoju: Metody oceny rozwoju biologicznego

5)     Deficyty środowiskowe jako czynniki upośledzające rozwój i zdolność uczenia się

6)     Najczęstsze choroby w wieku przedszkolnym i szkolnym

7)     Profilaktyka zaburzeń rozwoju

8)     Istota zdrowia i choroby. Współczesne filozofia zdrowia.

9)     Uwarunkowania zdrowia. Zdrowotne przyczyny niepowodzeń szkolnych

10) Zdrowie psychiczne

11) Cywilizacyjne i społeczne zagrożenia dla zdrowia

12) Ochrona zdrowia człowieka

 

 

LITERATURA:

1)     Janczewski Andrzej – BIOMEDYCZNE I MEDYCZNE POSTAWY ROZWOJU I WYCHOWANIA  WSiP  Wa-wa  2006

2)     Strojanowski-  BIOMEDYCZNE MECHANIZMY ZACHOWAŃ  PWN Lublin 1992

3)     Bartkowiak – BIOMEDYCZNE POSTAWY ROZWOJU I WYCHOWANIA WSiP    Wa-wa 1986

 

ROZWÓJ -> proces który prowadzi od przekształcenia się prostych struktur w formy bardziej złożone, skomplikowane

Z reguły rozwój przebiega w ściśle określonej kolejności zjawisk, co pozwala na wydzielenie stale występujących następujących po sobie etapów  rozwoju zwanych okresami

 

ROWÓJ ONTOGENETYCZNY CZŁOWIEKA

Zespół połączonych ze sobą procesów kierowanych, nieodwracalnych i powiązanych ze sobą  kształtujących organizm człowieka od poczęcia do śmierci

 

ROZÓWJ BIOLOGICZNY ( FIZYCZNY)

To całokształt procesów biologicznych jakie zachodzą w rozwijającym się organizmie z wyłączeniem sfery osobowości psychicznej. ( powiększanie się wymiarów ciała, doskonalenie się struktury i zmiany funkcji narządów)

 

NAUKI BADAJĄCE ROZWÓJ OSOBNICZY CZŁOWIEKA

1)     Właściwości biologiczne  - anatomia, histologia, biochemia, antropologia( +wyjaśnienie)

2)     Właściwości psychiczne – psychologia (nauka zajmująca się powstawaniem, przebiegiem procesów psychicznych)

3)     Właściwości sprawności fizycznej – motoryczność

 

ASPEKTY JAKOŚCIOWE ROZWOJU

Aspekty rozwoju fizycznego (biologicznego) to:

1)     wzrastanie

a)      rozrost- zwiększanie się wymiarów ciała

b)     rozplem- mnożenie się liczby komórek na drodze podziału komórkowego oraz powielanie się kwasów DNA

 

2)  różnicowanie- doskonalenia struktur budowy

         a) cytogeneza i histogeneza: przebudowa struktur komórkowych i tkanek

         b) organogeneza: grupowanie się tkanek w określone układy i narzady

         c) typogeneza: dostrajanie się poszczególnych układów narządów do pozostałych i       

           formatowanie się ogólnych kształtów i proporcji organizmu

3)  dojrzewanie

         a)specjalizacja: kształtowanie się funkcji narządów i układów

         b)integracjia: dostrajanie się funkcji w ramach całego organizmu

4)  postęp- doskonalenie się funkcji organizmu

 

 

 

ASPEKTY ILOŚCIOWE ROZWOJU FIZYCZNEGO

 

1)     KINETYKA ROZWOJU- poziom na jakim przebiega rozwój osobnika

2)     DYNAMIKA ROZWOJU- wielkość przyrostów danej cechy w jednostce czasu

3)     ROZMACH- wielkość zmian względem wyjściowej, urodzeniowej lub maksymalnej wielkości cechy

4)     RYTMICZNOŚĆ ROZWOJU- tempo rozwoju w poszczególnych okresach ontogenezy

 

 

ENERGETYCZNO-INFORMACYJNE ASPEKTY ROZWOJU

 

1)     ENERGETYKA – mówi o wykorzystaniu źródeł energii jak i również o koszcie energetycznym procesów rozwojowych

2)     INFORMATYKA- źródło, charakter, mechanizmy przekazywania informacji (po poziomie komórkowym)

3)     METABOLIKA- zjawiska przemiany materii  (metabolizm)

4)     DYSTRYBUCJA-  sposób wykorzystania energii i przemiana materii ustroju

                   - anabolizm: przyswajanie pokarmów i przekształcanie na składniki własnych  

                                        tkanek oraz odkładanie substancji zapasowych

                   - katabolizm: zużywanie związków chemicznych na potrzeby energetyczne

                                         ustroju

 

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ CZŁOWIEKA

 

1)     CZYNNIKI ENDOGENNE GENETYCZNIE (determinatory)

(płeć, konstytucja budowy ciała, rasa, tępo rozwoju biologicznego.

 

GENOTYP- komórki rozrodcze, gamety rodziców poprzez zapłodnienie wnoszą do powstałej z nich zygoty zespół determinatorów genetycznych, które SA strukturalnymi przekaźnikami części właściwych genotypów

Zespoł tych determinatorów (genotyp osobnika) w wyniku podzialu (mejozy) pochodzi w połowie od matki i w Polowie od ojca. Tak więc potomkowieotrzymują od każdego z rodziców po 23 pray chromosomów

 

22 pary są to chromosomy autosomalne

1 para to chromosomy płci

Zostały one dla identyfikacji posegregowane ze względu nawielkośc i kształt oraz ponumerowanie

 

2)     CZYNNIKI ENDOGENNE PARAGENETYCZNIE ( stymulatory)

 

Wpływ organizmu matki na rozwój płodu  ( tryb życia matki w okresie ciązy, wiek rodziców, liczba przebytych ciąż i porodów przez matkę )

 

MIMO IŻ POŁOWA ZESTAWU GENÓW PRZEKAZYWANA POTOMSTWU POCHODZI OD OJCA A 2 POŁOWA OD MATKI TO JEDNAK W WIEKSZOŚĆ CECH ILOŚCIOWYCH WYSTĘPUJĄ SILNIEJSZE ZWIĄZKI MIEDZY CECHAMI DZIECKA I MATKI NIŻ DZIECKA I OJCA:

STWIERDZONO TO W TAKICH CECHACH JAK:

- cechy kośćca (wysokość ciała, kształt głowy)

- rozkład pigmentu (kolor włosów, oczu)

- pamięć ruchowa

- cechy fizjologiczne ( ciśnienie tętnicze krwi)

 

3)     CZYNNIKI EGZOGENNE ( modyfikatory )

 

Modyfikatory naturalne.

Modyfikatory kulturowe.

 

Ogól czynników zewnętrznych wpływających modyfikująca na rozwój człowieka można podzielić według klasyfikacji Wolańskiego (1975, 1983) na następujące grupy:

a)     czynniki biogeograficzne, czyli modyfikatory naturalne-

- fauna i flora

- właściwości mineralne, charakter otaczających wód i powietrza (Np.  skład gleb,

  czystość i chemiczne właściwości wód, skład powietrza i pyły oraz gazy 

              przemysłowe)

           -  charakter klimatu (nasłonecznienie, temperatura, wilgotność, ciśnienie

               atmosferyczne, ruchy powietrza, promieniowanie)

           - ukształtowanie terenu

  

 

b)     czynniki społeczno-ekonomiczne czyli modyfikatory cywilizacyjne (kulturowe)

- wysokość dochodów rodziny

-poziom wykształcenia i kultury rodziców rzutujący a higienę, atmosferę życia 

  rodzinnego, organizacja czasu wolnego

- wielkość i charakter środowiska społecznego w którym wzrasta człowiek (wieś,

   miasto)

      - tradycje i zwyczaje społeczne w tym pewne zakazy religijne

 

c)      tryb życia

 

        

 

 

TREND SEKULARNY

 

à jest to 100 letni ciąg zmian genotypowych zachodzących z pokolenia na pokolenie i postępujących w tym samym kierunku pomimo krótkotrwałych okresów stabilizacji.

Zjawisko to polega na:

·         smukleniu ciała – zwiększanie się wysokości ciała w stosunku do masy ciała

·         poszerzenie się pasa barkowego przy niewielkim zwężeniu bioder

·         zmiana proporcji i długości kończyn przy względnie stałej długości tułowia

·         zmiany wysokości ciała na dekadę ( 10lat) ok. 1,5-2cm.

·         Zmiany masy ciała na dekadę – ok. 2kg.

 

Przyczyny

1.      warunki bytowe i ekonomiczne populacji

2.      poprawa warunków życiowych

3.      poprawa warunków higienicznych

4.      opieka lekarska, ochrona zdrowia

5.      zmiany czynników kulturowych środowisk społecznych

6.      stopniowe zwiększanie się urbanizacji oraz środowisk zamieszkania

7.      wpływ zjawisk kosmicznych, promieniowania cieplnego, wpływ warunków geofizycznych

8.      trend sekularny wyrazem wieloletniego ( 100letniego) rytmu biologicznego (wiąże się z cyklicznością niektórych zjawisk kosmicznych)

9.      trend sekularny jest czynnikiem genetycznych zmian zachodzących miedzy kolejnymi pokoleniami zamieszkującymi dany obszar

10.  zwiększenie się heterogenności populacji w następstwie przemieszczenie się ludności i zwiększanie się promienia krzyżowania

 

auksologia

 

- jest to nauka badająca wszystkie aspekty rozwoju osobniczego ( biologia, psychologia, motoryczność)

- w ramach auksologii można też wydzielić dyscypliny naukowe które swą uwagę skupiają na niektórych okresach życia

   * embriologia = bada okres zarodkowy

   * fenologia = bada okres płodowy

   * gerontologia = zmiany inwolucyjne i problemy starzenia się

 

OKRESY ROZWOJU CZŁOWIEKA:

 

W rozwoju ontogenetycznym człowieka wyróżnia się dwie główne fazy :

1) embrionalna= trwająca 10 księżycowych miesięcy (1 miesiąc księżycowy ma 28 dni).Obejmująca okres od zapłodnienia do narodzin

2)postembrionalna = faza rozwoju pozapłodowego trwająca od narodzin aż do śmierci

 

I.                   okresy życia ontogenetycznego człowieka

 

1)     od Arystotelesa przyjęto podział na okresy będące zwielokrotnieniem liczby 7

-w wieku 7 lat= opieka wychowawcza ojca, edukacja w szkole powszechnej

            -14 lat= rozpoczęcie nauki w szkole średniej

            - 21 lat – uzyskanie pełnych praw obywatela

 

2)     klasyfikacja pitagorasa:

- 0-20 lat = okres stawania się człowiekiem

            - 20-40 lat= młody człowiek

            - 50-60 lat = człowiek w pełni

            - 60-80 lat= stary, cofający się człowiek

 

3)     klasyfikacja ze względu na przesłanki biologiczno- społeczno- produkcyjne wg.  Kononowicza

- 0-17 lat = wiek przedprodukcyjny

            - 18-65 mężczyźni, 18-60 kobiety= wiek produkcyjny

            - 60, 65 i więcej= wiek poprodukcyjny

 

4)     kryterium antropologiczne ( Promińska, 1995)

        à okres noworodka- od urodzenia do ok. 4 tygodnia życia tj. od przystosowania się 

             organizmu dziecka do samodzielnego bytu ,do ustąpienia objawów związanych z

             porodem

      à okres niemowlęctwa – do ok. 1 roku życia tj. do przyjęcia pionizowanej postawy

      à okres wczesnego dzieciństwa- do 7 roku życia, tj. do wymiany zębów mlecznych

      à okres dzieciństwa starszego od 7 roku do dojrzałości płciowej tj. u kobiet ok. 12-15

           lat, u mężczyzn ok. 16-18 lat

      à okres młodzieńczy- do osiągnięcia ostatecznej wysokości ciała, kobiety ok. 19-20 ,

            mężczyźni ok. 20-23

      à okres wieku dorosłego- do 40 roku życia, tj. do wystąpienia pierwszych objawów

            starzenia się

.     à okres wieku dojrzałego- do 60 lat, tj. do zakończenia funkcji gruczołów obu płci po 

           czym następuje okres starości

 

Rozwój dziecka od poczęcia do narodzin (faza embrionalna)

Dzień 1. Życie człowieka zaczyna się w momencie poczęcia. W tej chwili zostają określone takie cechy dziecka, jak: płeć, kolor oczu, włosów i skóry, tendencja do wysokiego lub niskiego wzrostu, krzepkie zdrowie lub skłonność do pewnych chorób.

Dzień 21. Zaczyna bić serce dziecka, kształtuje się mózg.

Tydzień 6. Tworzy się szkielet dziecka. Funkcjonują już nerki, płuca, wątroba i serce. Rejestruje się już fale elektromagnetyczne wysyłane przez mózg człowieka.

Tydzień 9. Dziecko odczuwa ból już niemal całą powierzchnią ciała. Reaguje na ból jak dorosły człowiek - odsuwa się od źródła bólu, przesuwa w tył, gwałtownie rusza rękami i nogami, wykrzywia twarz.

Tydzień 10. Działają wszystkie organy. Ukształtowały się nóżki i rączki. Na palcach rąk wykształciły się linie papilarne. Dziecko reaguje na bodźce zewnętrzne, odczuwa ból. Dalszy rozwój polega jedynie na doskonaleniu pracy istniejących już narządów i wzroście człowieka.

Tydzień 12. Dziecko potrafi podkurczać nogi, obracać stopy i prostować palce u nóg, zaciskać piąstkę, marszczyć brwi. Wykazuje w swoim zachowaniu i budowie indywidualne cechy; odczuwa i reaguje na stany emocjonalne matki. Funkcjonują już wszystkie narządy: i tak np. wątroba wytwarza żółć, trzustka - insulinę, a przysadka mózgowa -  hormon wzrostu. Dziecko osiąga około 9 cm wzrostu i 30 g wagi.

Tydzień 16. Dziecko wykonuje ok. 20 tysięcy ruchów w ciągu dnia, które można zaklasyfikować do kilkunastu schematów ruchowych. Serce przepompowuje dziennie ok. 30 litrów krwi. Dziecko jest już wrażliwe na smak wód płodowych. Im słodsze wody, tym dziecko wolniej je połyka, dokładniej smakując, a jego serce bije szybciej.

Tydzień 17. Dziecko ćwiczy ruchy ssące warg.

...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •