Biuletyn IPN (128) 7 2011, 24.Biuletyn IPN

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
NR 7 (128)
lipiec 2011
cena 9 zł
(w tym 5% VAT)
ISSN 1641-9561
numer indeksu 374431
nakład 9500 egz.
Dodatek: płyta DVD z filmem
„Podsłuchane życie”
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
SOCJALIZM PO POLSKU
Fot. P. Życieński
ODDZIAŁY IPN
ADRESY I TELEFONY
BIAŁYSTOK
ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok
tel. 85 6645703
GDAŃSK
ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia
tel. 58 6606700
KATOWICE
ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice
tel. 32 6099840
KRAKÓW
ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków
tel. 12 4211100
LUBLIN
ul. Szewska 2, 20-086 Lublin
tel. 81 5363401
ŁÓDŹ
ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź
tel. 42 6162745
POZNAŃ
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
tel. 61 8356900
RZESZÓW
ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów
tel. 17 8606018
SZCZECIN
ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin
tel. 91 4849800
WARSZAWA
ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa
tel. 22 5261920
WROCŁAW
ul. Sołtysowicka 21a, 51-168 Wrocław
tel. 71 3267600
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Kolegium: Jan Żaryn – przewodniczący, Marek Gałęzowski, Waldemar Grabowski,
Łukasz Kamiński, Kazimierz Krajewski, Sebastian Ligarski, Agnieszka Łuczak, Filip Musiał,
Barbara Polak, Jan M. Ruman, Andrzej Sujka, Norbert Wójtowicz, Piotr Życieński
Redaguje zespół: Jan M. Ruman – redaktor naczelny (tel. 22 4318374), jan.ruman@ipn.gov.pl
Barbara Polak – zastępca redaktora naczelnego (tel. 22 4318375), barbara.polak@ipn.gov.pl
Andrzej Sujka – sekretarz redakcji (tel. 22 4318339), andrzej.sujka@ipn.gov.pl
Piotr Życieński – fotograf (tel. 22 4318395), piotr.zycienski@ipn.gov.pl
sekretariat – Maria Wiśniewska (tel. 22 4318347), maria.wisniewska@ipn.gov.pl
Projekt grafi czny: Krzysztof Findziński; redakcja techniczna: Andrzej Broniak;
łamanie: Wojciech Czaplicki; korekta: Anna Kaniewska
Adres redakcji: ul. Hrubieszowska 6a, Warszawa
Adres do korespondencji: ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa
www.ipn.gov.pl
Druk: Drukarnia Wydawnictw Naukowych Sp. z o.o., ul. Wydawnicza 1/3, 92-333 Łódź
BIULETYN
N R 7 (128)
LIPIEC
2011
SPIS TREŚCI
ROZMOWY BIULETYNU
Misja się nie zmieniła. Z prezesem Instytutu Pamięci Narodowej
Łukaszem Kamińskim rozmawia Jan M. Ruman................................................ 2
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Włodzimierz Suleja – Socjalizm po polsku ...................................................................... 15
Maciej Żuczkowski – Socjaliści polscy w „wojnie o całe jutro świata” .................... 20
Michał Trębacz – Bund – Międzynarodówka – PPS. Historia współzależności ..... 29
Adam Dziuba – Socjaliści z „Czerwonego Zagłębia” w latach 1945–1948 .......... 37
SYLWETKI
Tomasz Kurpierz, Michał Luty – Henryk Sławik (1894–1944) –
sprawiedliwy socjalista ......................................................................................... 47
Marek Gałęzowski – Socjaliści w walce z Niemcami.
Konstanty Jagiełło i Szymon Joffe ..................................................................... 58
Andrzej Zawistowski – Dziewiętnastowieczny socjalista
w dwudziestowiecznej rzeczywistości. Edward Lipiński (1888–1986) ............. 65
DOKUMENTY
Norbert Wójtowicz – Polscy socjaliści w Niemczech wobec Sierpnia ........................... 74
ROCZNICE
Piotr Łysakowski – Mord na profesorach lwowskich – lipiec 1941.
W siedemdziesiątą rocznicę zbrodni .................................................................. 78
Sławomir Kalbarczyk – Kazimierz Bartel: ostatnia ofi ara
zbrodni na profesorach lwowskich w lipcu 1941 r. ........................................ 88
Magdalena Zapolska-Downar, Leszek Próchniak – „Czuliśmy się wtedy wolni”.
Niezależne Zrzeszenie Uczniów Szkół Średnich w Łodzi............................... 96
POLEMIKI
Andrzej W. Kaczorowski – Samochwała, czyli Balazs i Kacała ...................................... 102
WYDARZENIA
............................................................................................................... 107
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
MISJA SIĘ NIE ZMIENIŁA
Z PREZESEM INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
ŁUKASZEM KAMIŃSKIM ROZMAWIA JAN M. RUMAN
– Przez najbliższe lata będzie pan twarzą Instytutu Pamięci Narodowej, zapewne
czytelnicy „Biuletynu IPN” i odbiorcy różnych działań Instytutu chcą wiedzieć, kim
jest, z jakiej rodziny, o jakich tradycjach wywodzi się nowy prezes.
– Pochodzę z Wrocławia, aczkolwiek jak w przypadku większości wrocławian, nie oznacza
to, że mam głębokie korzenie w tym mieście. Moja rodzina ze strony ojca wywodzi się
z Lubelszczyzny, ze strony mamy z Łodzi. Ukończyłem studia na Uniwersytecie Wrocławskim,
jestem z tą uczelnią związany do dziś. W związku z objęciem funkcji prezesa, poprosiłem
rektora o urlop bezpłatny. Pracy dydaktycznej na uczelni będzie mi bardzo brakowało.
– Czy zainteresowanie historią Polski to była pasja od wczesnej młodości?
– Wiązało się to z atmosferą drugiej połowy lat osiemdziesiątych. Kiedy kończyłem szkołę
podstawową i zaczynałem średnią, obserwowałem dziejącą się na żywo historię. To było
impulsem, który skłonił mnie do bliższego zajęcia się naszymi dziejami.
– Czyli od razu było to zainteresowanie historią najnowszą, która działa się tuż
obok.
– Poprzez lekturę prasy, wydawnictw drugiego obiegu już w liceum stało się to niewątpliwie
moją pasją. I to zadecydowało o przyszłych moich wyborach.
– Pana studia i obrona pracy doktorskiej przypadają przed powstaniem IPN. Temat
pracy doktorskiej zbiega się jednak z tym, czym zajmuje się IPN.
– Już w czasie studiów zdołałem przeprowadzić szeroką kwerendę w świeżo wówczas udo-
stępnianych materiałach pochodzących z archiwów partii komunistycznej. Dotyczyła ona
postaw młodzieży w drugiej połowie lat czterdziestych. Udało mi się, często jako pierwsze-
mu, opisać pewne zjawiska, co później rozszerzyłem w pracy doktorskiej o inne formy opo-
ru społecznego Polaków w latach 1944–1948. Wówczas tam, gdzie było to możliwe, a nie
wszędzie udało mi się uzyskać zgodę, miałem okazję zetknąć się z materiałami tworzonymi
przez Urząd Bezpieczeństwa, co pokazało, że jest to materiał niezwykle cenny, który nawet
w tak ograniczonym zakresie, w jakim był udostępniany, może znacząco poszerzyć nasz
stan wiedzy na temat powojennej rzeczywistości.
– Jedno pytanie, bardziej z kategorii pytań magazynów ilustrowanych. Jaki jest
pana ulubiony bohater, niekoniecznie z historii najnowszej?
– To jest pytanie z gatunku tych: powiedz mi, kogo lubisz, a powiem ci, kim jesteś. Po
dziadku odziedziczyłem wszystkie dzieła Józefa Piłsudskiego i fi gurę Marszałka na kasztan-
2
ce. Statuetka zajmuje w naszym domu honorowe miejsce, ale nie mógłbym uznać się za
piłsudczyka.
Ceniąc wielu bohaterów naszej historii, żadnego z nich nie byłbym w stanie wyróżnić na
tyle, by np. mówić o nim jako o idealnym wzorze. Fascynują mnie raczej postaci z drugiego
i trzeciego planu, ludzie, którzy mając świadomość tego, iż nie zostaną zapisani na kartach
historii, potrafi li bronić podstawowych wartości w najtrudniejszych czasach. Płacili za to
wysoką cenę, niekiedy nawet własnego życia.
– Kiedy związał się pan z Instytutem i co zadecydowało o wyborze takiej pracy?
– Po obronie pracy doktorskiej pracowałem na uniwersytecie. Latem 2000 roku zostałem
poproszony przez prof. Pawła Machcewicza, dyrektora Biura Edukacji Publicznej IPN,
o stworzenie oddziałowego BEP we Wrocławiu. Później rozmawiałem z prezesem Leonem
Kieresem. Nie przypominam sobie, abym miał jakiś dylemat, czy przyjąć tę propozycję.
To było wyzwanie, które chętnie podjąłem, coś nowego. Jak wkrótce miało się oka-
zać, dla większości historyków podejmujących pracę w Instytucie oznaczało to zderzenie
z zupełnie nową rzeczywistością. Realia urzędu państwowego są inne niż rzeczywistość
akademicka.
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •