Biometria– zarys problematyki, Kryminalistyka ebooki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Krzysztof Krassowski
Ireneusz So³tyszewski
Biometria
– zarys problematyki
Motywem przewodnim wdra¿ania
identyfikacji na podstawie danych
biometrycznych jest obawa przed za-
gro¿eniem terrorystycznym, postrze-
ganym jako problem o wymiarze glo-
balnym, szczególnie po wydarze-
niach 11 wrzeœnia 2001 r. St¹d te¿
wiod¹ca rola USA w promowaniu tej
metody identyfikacji i koncentracja
wysi³ków na rzecz stworzenia efek-
tywnego mechanizmu kontroli gra-
nicznej chroni¹cej zainteresowane
kraje przed nap³ywem niepo¿¹da-
nych osób z zewn¹trz. Dano temu
wyraz w postaci opublikowania przez
Miêdzynarodow¹ Organizacjê Lotnic-
twa Cywilnego w 2003 r. nowych
standardów dokumentów podró¿-
nych odczytywanych automatycznie
(Machine Readable Travel Docu-
ments – MRTD). Standardy te wpro-
wadzaj¹ do dokumentów technologie
biometryczne zgodnie z propozycja-
mi amerykañskimi i uznaj¹ za podsta-
wowy parametr biometryczny obraz
kszta³tu i rysów twarzy w formie obra-
zu cyfrowego o wysokiej rozdzielczo-
œci, przechowywanego w mo¿liwym
do odczytania bezdotykowo uk³adzie
scalonym. Ma to zapewniæ globaln¹
kompatybilnoœæ systemów identyfika-
cji przy kontrolach granicznych.
Aktualnie zagadnienie to, le¿¹ce
wczeœniej g³ównie w obszarze zain-
teresowania miêdzynarodowych kor-
poracji staraj¹cych siê o podwy¿sze-
nie poziomu bezpieczeñstwa zgro-
madzonych danych oraz o lepsz¹
kontrolê dostêpu do swoich obiektów,
sta³o siê przedmiotem uwagi ró¿nego
rodzaju organów odpowiedzialnych
za bezpieczeñstwo pañstwa. Równo-
legle rozwin¹³ siê komercyjny rynek
systemów i aplikacji biometrycznych,
który dostarcza coraz to nowszych
rozwi¹zañ technologicznych. Taki
stan rzeczy powoduje, ¿e warto po-
kusiæ siê o pewne usystematyzowa-
nie dyskusji wokó³ tej dziedziny, za-
równo na p³aszczyŸnie jej poznania,
jak i mo¿liwoœci poszczególnych za-
stosowañ.
nych i behawioralnych, czyli potwier-
dzenie b¹dŸ odrzucenie ich to¿samo-
œci dla celów bezpieczeñstwa.
Termin „biometria” wywodzi siê
z greckich s³ów bios – ¿ycie + metron
– mierzyæ. Zautomatyzowane syste-
my biometryczne maj¹ swoje pocz¹t-
ki zaledwie w kilku ostatnich deka-
dach i s¹ spowodowane znacz¹cym
postêpem technologii komputero-
wych. Pomiary biometryczne s¹ ma-
tematyczno-statystycznymi metoda-
mi badania prawid³owoœci kieruj¹-
cych zmiennoœci¹ populacji organi-
zmów ¿ywych. Wyniki pomiarów bio-
metrycznych wykorzystywane s¹ m.
in. w antropologii, fizjologii, genetyce,
hodowli i medycynie. Biometria to
równie¿ technika dokonywania po-
miarów istot ¿ywych.
W przypadku systemów biome-
trycznych pod pojêciem „sprawdza-
nie to¿samoœci” kryje siê dualizm
znaczeñ. Istniej¹ dwa warianty auto-
ryzacji u¿ytkownika:
Systematyka danych
biometrycznych
Pocz¹tki stosowania biometrii
siêgaj¹ zamierzch³ej przesz³oœci.
W Babilonii odcisk palca na glinianej
tabliczce stanowi³ potwierdzenie za-
warcia transakcji. W staro¿ytnych
Chinach palce odciskano na urzêdo-
wych pieczêciach. Oficjalne doku-
menty z XIV-wiecznej Persji by³y sy-
gnowane przez decydenta kciukiem
maczanym w farbie, a na dworze
w³adcy istnia³o stanowisko lekarza,
który zajmowa³ siê weryfikacj¹ takie-
go podpisu. Pierwsze próby biome-
trycznego oznaczania osób stoso-
wano w Imperium Rzymskim, gdzie
nacinano, wypalano lub tatuowano
skórê najemników, by utrudniæ im
dezercjê.
Jednym z najstarszych i najbar-
dziej podstawowych sposobów iden-
tyfikacji ludzi by³o rozpoznawanie na
podstawie twarzy, charakterystyki
g³osu czy sposobu chodzenia. To
proste zadanie stawa³o siê coraz bar-
dziej znacz¹cym wyzwaniem wraz ze
wzrostem populacji i rosn¹cym zjawi-
skiem migracji. Codziennie ka¿dy
nieœwiadomie wykorzystuje te cechy
jako podstawê do rozpoznawania in-
nych osobników w danym œrodowi-
sku. W najnowszych zastosowaniach
biometria ukierunkowana jest na me-
tody automatycznego rozpoznawania
ludzi na podstawie ich cech fizycz-
Identyfikacja: urz¹dzenie ustala,
kim jest sprawdzana osoba,
przy czym rozpoznanie mo¿e
nast¹piæ jedynie na podstawie
cech biometrycznych. Komputer
steruj¹cy ca³ym procesem musi
porównaæ informacje zebrane
przez sensory z baz¹ danych
zawieraj¹c¹ wzorce identyfika-
cyjne wprowadzone wczeœniej.
W ten sposób mo¿na ustaliæ
to¿samoœæ kryminalistów czy
zmasakrowanych ofiar prze-
stêpstw lub wypadków. Ten wa-
riant pracy jest stosowany g³ów-
nie przez s³u¿by policyjne, insty-
tucje rz¹dowe oraz wojsko.
Weryfikacja: system komputero-
wy sprawdza to¿samoœæ osoby
weryfikowanej. Porównaniu
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 252/06
39
podlegaj¹ cechy biometryczne
zarejestrowane przez sensory
z przechowywanym w bazie da-
nych wzorcem referencyjnym.
W porównaniu z metod¹ identy-
fikacyjn¹ proces weryfikacji jest
mniej z³o¿ony i mo¿liwy do reali-
zacji przy wykorzystaniu rela-
tywnie ma³o wydajnych kompu-
terów.
Biometria jest czêsto definiowana
w jej w¹skim funkcjonalnym znacze-
niu. Tymczasem trzeba sobie uzmy-
s³owiæ, ¿e jest to siêgaj¹ca korzenia-
mi XIX w. nauka o prawach rz¹dz¹-
cych zmiennoœci¹ cech populacji or-
ganizmów, której wyniki opracowy-
wane s¹ za pomoc¹ metod statystyki
matematycznej. Jak zatem s³usznie
wskazuje B. Soczówka, wywodz¹ce
siê z nauk biologicznych klasyczne
analizy i badania biometryczne, dziê-
ki dokonuj¹cej siê rewolucji technolo-
gicznej, znalaz³y swoje odzwiercie-
dlenie w funkcjonalnych aplikacjach
nowoczesnych technologii informa-
cyjnych zdolnych do udostêpniania
i zaawansowanego przetwarzania
okreœlonych danych biometrycznych.
Komentarza wymaga stosowana
systematyka danych biometrycznych
istotnych dla identyfikacji cz³owieka.
Podzia³ na dane o charakterze fizycz-
no-biologicznym i behawioralnym jest
zdaniem niektórych autorów bardzo
nieprecyzyjny. Poni¿ej zamieszczono
wykaz cech o identyfikacji biome-
trycznej.
ganizmów ¿ywych, nie jest tak jedno-
znaczna i ³atwa do sklasyfikowania.
Mo¿na bowiem racjonalnie argumen-
towaæ, ¿e spora czêœæ danych biome-
trycznych ma mieszany fizyczno-biol-
ogiczno-behawioralny charakter.
Trudno bowiem inaczej zakwalifiko-
waæ np. podlegaj¹ce zmianom emo-
cjonalnym fizyczne parametry g³osu
ludzkiego czy oddzieliæ obraz kszta³tu
rysów twarzy od jej mimiki zale¿nej od
stanów pobudzenia emocjonalnego.
bach ludzkich. Nale¿y tak¿e podkre-
œliæ, ¿e identyfikacja biometryczna
nie jest stuprocentowo pewna z po-
wodów technicznych i trzeba zdawaæ
sobie sprawê z tego, ¿e system bio-
metryczny jest zaledwie czêœci¹ sys-
temu bezpieczeñstwa, który mo¿e
byæ skuteczny tylko wtedy, gdy wdro-
¿one s¹ prawid³owe procedury zbie-
rania danych, zapewnione jest bez-
pieczeñstwo ich przechowywania
i istnieje odpowiednia kontrola reje-
stracji tych danych w systemie. Ist-
nieje wreszcie wyraŸna potrzeba mo-
dyfikacji obecnej, albo wprowadzenia
nowej, legislacji zwi¹zanej ze stoso-
waniem systemów biometrycznych,
bazuj¹cej na dwóch filarach: zapew-
nieniu prywatnoœci obywateli i trans-
parentnoœci procedur.
Aspekt prawny zagadnienia nale-
¿y zatem rozpatrywaæ w kontekœcie
zapewnienia ochrony praw cz³owie-
ka, rozumianych szeroko jako prawa
do poszanowania godnoœci ludzkiej,
prywatnoœci, prawa do s¹du, domnie-
mania niewinnoœci i prawa do unika-
nia samooskar¿enia. Drugim, nie
mniej wa¿nym, problemem jest za-
pewnienie ochrony danych osobo-
wych. Takie podejœcie jest zwi¹zane
z wieloma obawami wyra¿anymi
w zwi¹zku z wprowadzaniem i po-
wszechnym stosowaniem biometrii
do celów identyfikacyjnych, w tym m.
in. akumulacji nadmiernej w³adzy, za-
sad, kierunków i mo¿liwoœci przysz³e-
go wykorzystywania zgromadzonych
danych, korzystania z technologii bio-
metrycznych w sektorze prywatnym
oraz ochrony obywateli przed zbyt
pochopnym ujawnianiem ich danych
biometrycznych.
Trzeba te¿ nadmieniæ, ¿e ochrona
danych osobowych jest w ramach
prawodawstwa Unii Europejskiej ob-
jêta nastêpuj¹cymi regulacjami ramo-
wymi:
Konsekwencje wdra¿ania
systemów biometrycznych
Cechy anatomiczne (fizyczno-
-biologiczne): barwa g³osu, za-
pach, linie papilarne, geometria
d³oni, geometria i rysy twarzy,
rozk³ad temperatury twarzy,
geometria ucha, geometria ust,
cechy charakterystyczne tê-
czówki i siatkówki oka, uk³adu
¿y³ nadgarstka, identyfikacja
DNA, analiza faktury powierzch-
ni twarzy lub skóry.
Wielop³aszczyznowe i dalekosiê¿-
ne konsekwencje powszechnego
wdro¿enia systemów biometrycznych
poddane zosta³y dosyæ wnikliwej
analizie w opublikowanym w 2005 r.
Raporcie Komisji Europejskiej pt.
„Biometria na granicach: ocena wp³y-
wu na spo³eczeñstwo” (Biometrics at
the Frontiers: Assessing the Impact
on Society – EUR 21585 EN), który
stanowi³ odpowiedŸ na zapotrzebo-
wanie zg³oszone przez Parlament
Europejski. Celem raportu by³o roz-
wa¿enie przysz³oœci biometrii nie tyl-
ko w jej najbardziej typowym obecnie
zastosowaniu dla ochrony granic,
lecz tak¿e w znacznie szerszej per-
spektywie wszelkiego rodzaju konse-
kwencji spo³ecznych i cywilizacyj-
nych, które wywo³a szerokie zastoso-
wanie rozwi¹zañ biometrycznych
w ró¿nych obszarach ¿ycia spo³ecz-
nego. Autorzy raportu usystematyzo-
wali owe konsekwencje w czterech
podstawowych aspektach (spo³ecz-
nym, ekonomicznym, technicznym
i prawnym).
W wymiarze spo³ecznym rozpo-
wszechnienie biometrii mo¿e skutko-
waæ zasadnicz¹ zmian¹ relacji pañ-
stwo – obywatel, istotnie pomniejsza-
j¹c sfery prywatnoœci i anonimowoœci
tego ostatniego. Z kolei z ekonomicz-
nego punktu widzenia w dokonywa-
niu oceny kosztów wprowadzania
biometrii powinien byæ brany pod
uwagê nie tylko obiektywny koszt
technologii, ale tak¿e inne aspekty
prowadzenia procesów identyfikacji,
w tym w szczególnoœci koszty proce-
dur rezerwowych opartych na zaso-
Konwencj¹ nr 108 Rady Europy
z 28 stycznia 1981 r. o ochronie
osób fizycznych w zwi¹zku
z automatycznym przetwarza-
niem danych osobowych,
Cechy behawioralne: charakte-
rystyka g³osu, mowy, charakte-
rystyka ruchu ust, ruchu ga³ki
ocznej, pisma, pisania na kla-
wiaturze, chodu.
Wydaje siê jednak, ¿e opisywana
tematyka ze wzglêdu na sw¹ naturê
i fakt, ¿e dotyczy w sporej czêœci or-
Dyrektyw¹ 95/46/EC Parlamen-
tu Europejskiego i Rady z 24
paŸdziernika 1995 r. w sprawie
ochrony osób fizycznych w za-
40
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06
kresie przetwarzania danych
osobowych oraz swobodnego
przep³ywu tych danych,
Pobrane odciski s¹ zapisywane w po-
staci cyfrowej, a nastêpnie przesy³a-
ne do centralnej bazy danych funk-
cjonuj¹cej przy Komisji Europejskiej,
gdzie nastêpuje ich automatycznie
porównanie z odciskami, które s¹ ju¿
w owej bazie przechowywane.
W efekcie EURODAC pozwala na
szybkie stwierdzenie, czy dana oso-
ba ubiegaj¹ca siê o azyl w krajach
UE wjecha³a na obszar Wspólnoty
bez wymaganych dokumentów oraz
czy ubiega³a siê ju¿ wczeœniej o pra-
wo do azylu w którymkolwiek z kra-
jów cz³onkowskich.
System Informacji Schengen II to
rozwiniêcie funkcjonuj¹cego aktual-
nie w starych krajach UE systemu
dzia³aj¹cego na podstawie o podpi-
sanej w 1955 r. Konwencji z Schen-
gen. Do centralnej bazy danych zlo-
kalizowanej w Salzburgu (Austria)
maj¹ dostêp policje i oddzia³y konsu-
larne pañstw cz³onkowskich Unii Eu-
ropejskiej. Baza danych pozwala na
sprawdzenie, czy osoby lub przed-
mioty przekraczaj¹ce granicê Unii
b¹dŸ ju¿ znajduj¹ce siê na jej terenie
nie s¹ poszukiwane, niejawnie nad-
zorowane lub czy nie dotyczy ich za-
kaz wstêpu. Zasadniczymi podstawa-
mi prawnymi do stworzenia i opero-
wania SIS II umo¿liwiaj¹cego rozsze-
rzenie obszaru Schengen na nowe
kraje Unii bêd¹: stosowna Decyzja
Rady UE oraz Rozporz¹dzenie Par-
lamentu Europejskiego w sprawie
utworzenia, dzia³ania i wykorzystania
Systemu Informacyjnego Schengen
drugiej generacji, których projekty zo-
sta³y z³o¿one przez Komisjê Europej-
sk¹ w czerwcu 2005 r. – odpowiednio
COM (2005) 230 oraz COM (2005)
236.
System Informacji Wizowej (VIS)
jest centraln¹ baz¹ danych zbudowa-
n¹ na podstawie Decyzji Rady UE
z 8 czerwca 2004 r. w sprawie jego
ustanowienia (2004/512/EC). Dostêp
do niej bêd¹ mia³y organy kontroli
granicznej, wizowe i azylowe krajów
UE. Baza ta jest budowana, a doce-
lowo ma zawieraæ dwa rodzaje da-
nych biometrycznych – odciski pal-
ców oraz fotografiê twarzy obywateli
pañstw trzecich, ubiegaj¹cych siê
o wizê w krajach UE. VIS ma za za-
danie przede wszystkim usprawniæ
komunikacjê w sprawach wizowych
pomiêdzy krajami cz³onkowskimi, za-
pewniæ efektywny przep³yw informa-
cji konsularnych, podnieϾ efektyw-
noœæ kontroli granicznych (pod k¹tem
stwierdzenia, czy osoba legitymuj¹ca
siê wiz¹ to jej faktyczny posiadacz),
u³atwiæ ocenê nadsy³anych aplikacji
(formularzy) wizowych, znacznie
zmniejszyæ istniej¹ce zjawisko han-
dlu wizami, wspomóc identyfikacjê
osób przebywaj¹cych na terytorium
Wspólnoty bez wymaganej wizy oraz
u³atwiæ ich deportacjê, a wreszcie –
staæ siê przyczynkiem do wypraco-
wania wspólnej polityki wizowej dla
wszystkich krajów UE.
Komunikat podejmuje tak¿e kwe-
stie dalszego rozwoju systemów ju¿
istniej¹cych – w tym problematykê
wyszukiwania biometrycznego
o zwiêkszonej dok³adnoœci, szersze-
go dostêpu do systemów przez
uprawnione w³adze pañstwowe (w
tym szczególnie organy odpowie-
dzialne za bezpieczeñstwo we-
wnêtrzne, powo³ane do zapobiegania
terroryzmowi), a tak¿e ustanowienia
w przysz³oœci nowych systemów –
Europejskiego Systemu Informacji
Daktyloskopijnej AFIS, Europejskie-
go Rejestru Dokumentów Podró¿y
i Dowodów To¿samoœci, a tak¿e gra-
nicznego systemu kontroli wjazdów
i wyjazdów osób.
Ze wzglêdu na fakt powszechnego
wykorzystywania m.in. danych bio-
metrycznych w tych systemach, sta³y
siê one tak¿e przedmiotem szczegól-
nego zainteresowania ze strony Eu-
ropejskiego Inspektora Ochrony Da-
nych, który wyda³ w ich zakresie dwie
opinie:
Rozporz¹dzeniem 45/2001/EC
Parlamentu Europejskiego i Ra-
dy z 18 grudnia 2000 r. o ochro-
nie osób fizycznych w zwi¹zku
z przetwarzaniem danych oso-
bowych przez instytucje i orga-
ny wspólnotowe i o swobodnym
przep³ywie takich danych.
Inicjatywy europejskie
w zakresie systemów
biometrycznych
O znaczeniu, które przywi¹zuje
Unia Europejska do rozwoju syste-
mów zwiêkszaj¹cych efektywnoœæ
ochrony granic pañstwowych, œwiad-
czy Komunikat Komisji Europejskiej
do Rady i Parlamentu Europejskiego
z dnia 24.11.2005 r. w sprawie zwiêk-
szenia skutecznoœci, interoperacyj-
noœci i efektu synergii wynikaj¹cego
ze wspó³dzia³ania europejskich baz
danych w dziedzinie sprawiedliwoœci
i spraw wewnêtrznych COM (2005)
597. Celem tego komunikatu by³o
zwrócenie uwagi na mo¿liwoœæ bar-
dziej efektywnego wykorzystania
systemów EURODAC, SIS II oraz
VIS do realizacji polityki swobodnego
przep³ywu osób oraz celów zwi¹za-
nych ze zwalczaniem terroryzmu
i przestêpczoœci w sposób wykracza-
j¹cy poza zak³adane wczeœniej wyko-
rzystanie tych systemów. Zwraca siê
uwagê, ¿e jest to mo¿liwe przede
wszystkim dziêki lepszemu wykorzy-
staniu mo¿liwoœci, które ju¿ istniej¹,
s³u¿¹ce w szczególnoœci polepszeniu
kontroli wprowadzanych danych, ich
wiêkszej spójnoœci oraz u³atwieniu
obs³ugi systemów.
Historia systemu EURODAC, bê-
d¹cego elementem wspólnej polityki
azylowej Unii Europejskiej, siêga
swymi korzeniami Konwencji Dubliñ-
skiej z 1990 r., która zosta³a znoweli-
zowana w 2003 r. Rozporz¹dzeniem
Dublin II – 343/2003/EC. Do bazy da-
nych wprowadzane s¹ parametry bio-
metryczne w postaci odcisków pal-
ców wszystkich osób w wieku powy-
¿ej 14 lat, ubiegaj¹cych siê o azyl
w którymkolwiek z krajów Wspólnoty.
2005/C 181/06 w zakresie Sys-
temu Informacji Wizowej VIS
oraz wymiany informacji miêdzy
pañstwami cz³onkowskimi na
temat wiz krótkoterminowych;
2006/C 91/11 w zakresie zwi¹-
zanym z utworzeniem, eksplo-
atacj¹ i wykorzystaniem Syste-
mu Informacyjnego Schengen II
generacji (SIS II).
W opiniach tych zwraca siê szcze-
góln¹ uwagê na kwestie oceny ryzy-
ka i potrzeby szczególnych zabezpie-
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06
41
czeñ systemów w zwi¹zku z wykorzy-
stywaniem przez nie danych biome-
trycznych. Co bardzo istotne, opinia
ta wskazuje tak¿e na potrzebê ogól-
niejszej refleksji nad problematyk¹
korzystania z tych danych dla celów
identyfikacyjnych, w tym na kwestiê
oddzia³ywania ich stosowania przez
organy pañstwowe na spo³eczeñ-
stwa krajów cz³onkowskich. Sugeruje
tak¿e dokonanie pog³êbionej oceny
w tej mierze na podstawie tzw. sied-
miu filarów wiedzy o danych biome-
trycznych, okreœlonych w przywo³a-
nym wczeœniej raporcie Komisji Euro-
pejskiej.
metodologii wdra¿ania tych danych
we wszystkich wymienionych syste-
mach i stworzenia wspólnych wymo-
gów zwi¹zanych z ich specyfik¹. Po-
za wspomnian¹ powy¿ej ogóln¹ ewa-
luacj¹ ich oddzia³ywania spo³eczne-
go wskazuje siê równie¿ na nastêpu-
j¹ce elementy, które mog³yby konsty-
tuowaæ takie wymogi:
i chwilowe pobudzenie emocjonalne,
na które dodatkowo nak³ada siê nie-
doskona³oœæ systemów informatycz-
nych obs³uguj¹cych systemy identyfi-
kacji biometrycznej.
Wnioski
Œcis³e okreœlenie procedury
wpisywania danych: wymagane
jest szczegó³owe zdefiniowanie
Ÿród³a danych biometrycznych
i sposobu ich zbierania, gdy¿
bezpoœrednio warunkuje to koñ-
cowe rezultaty procesu, tj. po-
ziom b³êdu fa³szywego odrzu-
cenia lub b³êdu fa³szywego
przyjêcia w systemie;
W ramach podsumowania nasuwa
siê refleksja, ¿e biometria widziana
oczami prawnika i kryminalistyka po-
winna byæ oceniania przez pryzmat
rozwoju innych metod nowoczesnej
kryminalistyki. Jednoczeœnie nale¿y
zauwa¿yæ, ¿e wykorzystywanie
w kryminalistyce nowych metod pro-
ponowanych przez nauki przyrodni-
cze i techniczne nie mo¿e byæ doko-
nywane bez nale¿nej ostro¿noœci,
gdy¿ ich proste i bezrefleksyjne prze-
³o¿enie na grunt czynnoœci dowodo-
wych w ramach procesu karnego mo-
¿e zakoñczyæ siê niepowodzeniem.
Sprawa jest na tyle skomplikowana,
¿e ju¿ samo has³o „dane biometrycz-
ne” niesie za sob¹ konotacje siêgaj¹-
ce, wydawa³oby siê, odleg³ych dzie-
dzin i ga³êzi prawa krajowego:
uniwersalnoϾ Рwszystkie isto-
ty ludzkie maj¹ te same w³aœci-
woœci fizyczne, takie jak palce,
têczówka, twarz czy DNA, mo-
g¹ce byæ podstaw¹ identyfikacji;
Okreœlenie poziomu dok³adno-
œci: wykorzystanie danych bio-
metrycznych w celu identyfikacji
(porównywanie jednostki ze
zbiorem) mo¿e byæ jeszcze te-
raz problematyczne, gdy¿ wyni-
ki tego procesu s¹ mniej do-
k³adne ni¿ wykorzystanie da-
nych biometrycznych w celu
uwierzytelnienia lub kontroli (po-
równywanie jednostki z jednost-
k¹). Identyfikacja biometryczna
nie powinna wiêc stanowiæ jedy-
nego sposobu identyfikacji lub
jedynego klucza dostêpu do in-
formacji;
unikalnoœæ – dla ka¿dej osoby
owe w³aœciwoœci s¹ unikalne,
stanowi¹ zatem cechy wyró¿-
niaj¹ce;
niezmiennoœæ – w³aœciwoœci te
pozostaj¹ w du¿ej czêœci nie-
zmienne przez ca³y czas ¿ycia
osoby;
kwestii karnoprawnych (proble-
matyka zwi¹zanych z danymi
biometrycznymi dzia³añ, które
maj¹ charakter przestêpstwa,
np. przetwarzanie danych bez
stosownego uprawnienia, udo-
stêpnianie ich bez upowa¿nie-
nia);
mo¿liwoœæ pobrania – unikalne
w³aœciwoœci fizyczne osoby mu-
sz¹ siê nadawaæ do pobrania
w stosunkowo ³atwy sposób, co
umo¿liwi szybk¹ identyfikacjê;
wydajnoœæ – stopieñ dok³adno-
œci identyfikacji musi byæ sto-
sunkowo wysoki jeszcze przed
wdro¿eniem systemu;
Procedury awaryjne: powinny
zostaæ wdro¿one gotowe do wy-
korzystania procedury awaryjne
maj¹ce na celu poszanowanie
godnoœci osób, które mog³y zo-
staæ b³êdnie zidentyfikowane.
W kontekœcie drugiego z przedsta-
wionych wymogów poziomu dok³ad-
noœci procesów porównywania da-
nych biometrycznych wa¿ne jest do-
konanie analizy tych danych. Mimo
¿e przyjmuje siê powszechnie, ¿e s¹
one w du¿ej czêœci niezmienne w ca-
³ym okresie ¿ycia istoty ludzkiej, to
nie jest to stwierdzenie w pe³ni ade-
kwatne. Faktem jest, ¿e przynajmniej
niektóre parametry charakteryzuj¹ce
poszczególne cechy biometryczne
podlegaj¹ mniej lub bardziej daleko
id¹cym zmianom w ró¿nym czasie.
Determinantami tych zmian mog¹
byæ zarówno wiek osobniczy, jak
kwestii administracyjnopraw-
nych (problematyka ogólnej
ochrony danych osobowych
oraz decyzji administracyjnych
G³ównego Inspektora Ochrony
Danych Osobowych);
akceptowalnoϾ Рzastosowa-
nie systemu nie bêdzie sukce-
sem, jeœli spo³eczeñstwo wyka-
¿e silny i d³ugotrwa³y opór przed
stosowaniem danych biome-
trycznych;
kwestii cywilnoprawnych (pro-
blematyka ochrony danych bio-
metrycznych maj¹cych charak-
ter dóbr osobistych, np. wize-
runku osoby).
Biometria nie mo¿e abstrahowaæ
od konsekwencji i problemów, jakie
niesie ze sob¹ ka¿da nowa, chocia¿-
by najskuteczniejsza, metoda ustala-
nia to¿samoœci ofiar czy sprawców
czynów zabronionych albo te¿ elimi-
nacji osób z krêgu podejrzewanych
o ich pope³nienie. Praktyczne wdro-
¿enie i ostateczny sukces ka¿dej me-
tody jest bowiem uwarunkowany
odpornoϾ na oszukanie Рdla
zapewnienia dodatkowego bez-
pieczeñstwa wdra¿any system
musi byæ trudniejszy do oszuka-
nia ni¿ aktualnie istniej¹ce sys-
temy identyfikacji.
W opiniach Europejskiego Inspek-
tora Ochrony Danych (EIOD) zwraca
siê ponadto uwagê na inne istotne
aspekty wykorzystywania danych
biometrycznych w ramach systemów
EURODAC, SIS II oraz VIS, w tym na
potrzebê wypracowania wspólnej
42
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06
w du¿ej mierze œwiadomoœci¹ faktu
istnienia jej s³aboœci (choæby staty-
stycznej stopy b³êdu) oraz sposobem
ich oszacowania wraz ze stworze-
niem mechanizmu poprawnego wy-
korzystania metody w realiach syste-
mu prawnego. Podsumowuj¹c, trze-
ba powiedzieæ, ¿e biometria mo¿e
staæ siê skutecznym narzêdziem kry-
minalistyki, do³¹czaj¹c do innych
uznanych i sprawdzonych metod
identyfikacji cz³owieka.
Nowe nabytki
Biblioteki Naukowej CLK KGP
S. Zubañski – AFIS, wybrane zagadnienia
J. Kosiñski – Przestêpczoœæ z wykorzystaniem
elektronicznych instrumentów p³atniczych
M. Kaczmarek – Zbiory daktyloskopijne i ich prak-
tyczne wykorzystanie
J. Jerzewska – ABC daktyloskopowania
BIBLIOGRAFIA
A. Misiuk – Instytycje policyjne w Polsce. Zarys
dziejów
1. Chrostowski J.: Uwa¿ne oko bio-
metrii, „Wiedza i ¯ycie” 2006, nr 4, s. 20.
2. European Commission, Joint Rese-
arch Centre, Institute for Prospective
Technologies: Technical Report „Biome-
trics at the Frontiers: Assessing the im-
pact on Society”, 2005 – EUR 21585 EN.
3. Goliñski T.: Biometria w dokumen-
tach, „Cz³owiek i Dokumenty” 2006, nr 2,
s. 32.
4. Hanausek T.: Kryminalistyka w Pol-
sce prze³omu wieków, „Problemy Krymi-
nalistyki” 2001, nr 232, s. 5.
5. Kasprowski P.: Identyfikacja osob-
nicza na podstawie ruchu oka – autorefe-
rat rozprawy doktorskiej, Instytut Informa-
tyki Wydzia³u Automatyki, Elektroniki i In-
formatyki Politechniki Œl¹skiej, Gliwice
2004, s. 2.
6. Koziczak A.: Karnoprawne uwa-
runkowania biometrii, Materia³y Konfe-
rencji Naukowej Biometria 2003 – Tech-
nologia, Prawo, Spo³eczeñstwo, Instytut
Maszyn Matematycznych 2003.
7. Krysowaty I., Niedziejko P.: Bio-
metria – Charakterystyka danych cz³o-
wieka i ich wykorzystanie w bezpieczeñ-
stwie, „Zabezpieczenia” 2006, nr 4, arty-
ku³ dostêpny na stronie portalu:
www.zabezpieczenia.com.pl
8. Pop³awski P.: Co to jest biome-
tria?, artyku³ dostêpny na stronie portalu:
www.geokat.com.pl
9. Soczówka B.: Czym jest biometria,
artyku³ dostêpny na stronie portalu:
www.twojafirma.pl
10. Swarcewicz R.: Identyfikacja bio-
metryczna – blaski i cienie, „Logistyka”
2002, nr 4, artyku³ dostêpny na stronie
portalu: www.czasopismologistyka.pl.
Przywo³ywane akty prawne zosta³y
wykazane w treœci artyku³u.
J. Clement, K. Marks – Computer – Graphic Facial
Reconstruction
M. Cassidy – Footwear Identification
D. Hilderbrand – Footwear, the Missed Evidence
H. James. P.E. Kish, T.P. Sutton – Principles of
Bloodstain Pattern Analysis. Theory and Practice
K. £agoda – Vademe-
cum interwencji policyj-
nych
D. Sklyara – £amanie zabezpieczeñ cyfrowych
B. Long – Fotografia cyfrowa
J.M. Butler – Forensic DNA
Typing
J. Buckleton, Ch.M. Triggs, S.J. Walsh – Forensic
DNA Evidence Interpretation
L. Barken – Wireless hacking
D. Margulis – Photoshop LAB. Rozwi¹zanie zagadki
kanionu
A. Choda³a – Trening militarny ¿o³nierzy
G. Kêdzierska – Technika kryminalistyczna. Tom 2
J. Kasprzak, B. M³odziejowski, W. Brzêk, J. Moszczyñski – Kryminalistyka
J. Cowger – Friction Ridge Skin
D. Ashbaugh – Quantitative – Qualitative Friction
Ridge Analysis
Biblioteka Naukowa CLK KGP
Al. Ujazdowskie 7
00-583 Warszawa
godziny otwarcia: 8.15–12.15
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06
43
H.H. Braess, U. Seiffert
– Vieweg Handbuch Kra-
ftfahrzeugtechnik
J. Pieprzyk – Teoria bezpieczeñstwa systemów
komputerowych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • braseria.xlx.pl

    •